Photo: benaki.org
Ένας εντυπωσιακός πέτρινος πύργος εκλεκτικιστικού ρυθμού στο Τροκαντερό, ο Πύργος Κουλούρα που κληροδότησε στο Μουσείο Μπενάκη η Βέρα Κουλούρα, θεωρήθηκε ο ιδανικός χώρος για να στεγαστεί η συλλογή παιχνιδιών του μουσείου, πυρήνας της οποίας είναι η συλλογή που η Μαρία Αργυριάδη δώρισε το 1992.
Το Moυσείο Μπενάκη Παιχνιδιών με πυρήνα την συλλογή της Μαρίας Αργυριάδη, που συγκαταλέγεται στις δέκα καλύτερες της Ευρώπης, παρουσιάζει παιχνίδια, βιβλία, έντυπα, ρουχισμό και αντικείμενα της παιδικής ηλικίας από όλον τον κόσμο. Το μουσείο εγκαινιάστηκε στις 21 Οκτωβρίου 2017.
Η συλλογή αποτελείται από παιχνίδια ελληνικά και ευρωπαϊκά, γιαπωνέζικα και κινεζικά και απ’ ό,τι έχει σχέση με το παιδί από τη στιγμή που γεννιέται, ενώ περιλαμβάνει βιβλία σχολικά και παιδικής λογοτεχνίας. Παράλληλα, συνεχίζει να εμπλουτίζεται και από άλλες δωρεές.
Η ενότητα της ελληνικής συλλογής περιλαμβάνει βρεφικά και παιδικά αντικείμενα και παιχνίδια από τους αρχαίους, τους ρωμαϊκούς και τους βυζαντινούς χρόνους, χειροποίητα παραδοσιακά ελληνικά παιχνίδια και αντικείμενα του 18ου-20ού αιώνα, λαϊκά πανηγυριώτικα και αστικά εμπορικά του 20ού αι., ομαδικές παιδιές, επιτραπέζια παιχνίδια, καθώς και εθιμικά εποχιακά παιχνίδια.
Ξεχωριστό σύνολο αποτελούν οι ανακατασκευές λαϊκών παιχνιδιών των αρχών του 20ού αιώνα, από μέλη των Κ.Α.Π.Η. (Κέντρων Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων).
Η ενότητα της ευρωπαϊκής συλλογής αποτελείται από κούκλες και παιχνίδια, αστικά και λαϊκά, της περιόδου από τον 17ο έως τον 20ό αιώνα, τα οποία προέρχονται κυρίως από την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, καθώς και από ευρωπαϊκές κούκλες του 19ου και 20ού αι. με φορεσιές από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
Βιβλία-μελέτες που αφορούν στο Παιδί και στο Παιχνίδι, αρχειακό υλικό, φωτογραφίες, στοιχεία για Έλληνες κατασκευαστές παιχνιδιών, 3.000 βιβλία παιδικής λογοτεχνίας και εκπαίδευσης ή γενικά πληροφοριακά, συνθέτουν μια εξειδικευμένη βιβλιοθήκη για κάθε ενδιαφερόμενο.
Σήμερα αριθμεί 20.000 παιχνίδια που έχουν συντηρηθεί από το αρμόδιο τμήμα του μουσείου, ενώ εκτίθενται γύρω στα 2.000 που χρονολογικά φτάνουν μέχρι τη δεκαετία του 1960.
Η εμπειρία για τον επισκέπτη ξεκινά όταν αντικρίζει το κτίριο με τους δύο οκταγωνικούς πύργους και συνεχίζεται με την είσοδό του σε αυτό: οι οροφογραφίες, οι τοιχογραφίες και οι γύψινες διακοσμήσεις –για τη δημιουργία των οποίων κλήθηκε από τον πρώτο ιδιοκτήτη του πύργου Σπυρίδωνα Δεσπόζιτο ζωγράφος από την Ιταλία– είναι πλήρως αποκατεστημένες, τα κεραμικά και πορσελάνινα πλακάκια του 1897 αφαιρέθηκαν για να συντηρηθούν και τοποθετήθηκαν εκ νέου, ενώ κυρίαρχο στοιχείο του χώρου της εισόδου είναι το επιβλητικό τζάκι από κόκκινο μάρμαρο.
Το αλογάκι που ο Ελευθέριος Βενιζέλος δώρισε στον εγγονό του Λευτεράκη για τα γενέθλιά του το 1927, μαζί με ένα καρουσέλ, στο οποίο έχει τοποθετηθεί μηχανισμός ώστε να μπορεί να περιστρέφεται, είναι τα πρώτα παιχνίδια που συναντάμε και στο βάθος στέκεται η θεατρική κούκλα από σύγχρονα υλικά και παλαιά στοιχεία κουστουμιών του σκηνογράφου Διονύση Φωτόπουλου.
Η έκθεση ξεκινάει με παιχνίδια από την αρχαιότητα και το Βυζάντιο, συνεχίζει με μια ενότητα που δείχνει τον τρόπο κατασκευής τους, ενώ σε μια μεγάλη προθήκη παντρεύονται τα αστικά με τα λαϊκά παιχνίδια, τα ευρωπαϊκά με τα ελληνικά, τα αγορίστικα με τα κοριτσίστικα.
Τα παιχνίδια σε γενικές γραμμές παρουσιάζονται σε θεματικές ενότητες: κούκλες μόδας, κατασκευές, κούκλες με παραδοσιακές φορεσιές, μηχανικά και οπτικά παιχνίδια, παραγωγή παιχνιδιού σε ευρωπαϊκά και ελληνικά εργαστήρια και εργοστάσια, στρατιωτάκια, τρενάκια, πανηγυριώτικα παιχνίδια, χάρτινο θέατρο, κουκλοθέατρο, θέατρο σκιών, εθιμικά παιχνίδια, γέννα, ανατροφή, πρώτα παιχνίδια, σχολικά, παιχνίδια από μακρινές χώρες.
Στις αίθουσες υπάρχουν και παιχνίδια τα οποία οι μικροί, αλλά και οι μεγάλοι επισκέπτες μπορούν να περιεργαστούν, όπως το εντυπωσιακό κουκλόσπιτο των αρχών του εικοστού αιώνα, στο παιδικό δωμάτιο του οποίου κοιμούνται τρίδυμα μωρά, ενώ έχουν δημιουργηθεί και τρία διαδραστικά παιχνίδια, εμπνευσμένα από εκθέματα του μουσείου, που απευθύνονται σε μικρότερα παιδιά.
Η περιήγηση στον Πύργο Κουλούρα θέλει τον χρόνο της, καθώς το βλέμμα σταματά συχνά στην κουζίνα του 1900 που λειτουργούσε με ατμό, στις μηχανικές κούκλες, στο peep show του 1830, στη βιτρίνα της βασίλισσας Όλγας με τις αυθεντικές πορσελάνινες μινιατούρες, στο τεράστιο πολεμικό καράβι για τα κάλαντα από ξύλο, λευκοσίδηρο και πλαστικό που μας ταξιδεύει στη Χίο του 1960, αλλά και σε πολύ πιο «ταπεινές» κατασκευές, σαν τα κλουβιά για τα τζιτζίκια και το «μάτι του διαβόλου», φτιαγμένο από ένα ξύλινο καρουλάκι με ένα μικρό κομμάτι καθρέφτη στην άκρη του, ώστε να «επιστρέφει» το βλέμμα όποιου κοιτάζει μέσα.
Στο τέλος της ξενάγησης μπαίνετε στον χώρο των περιοδικών εκθέσεων, όπου τώρα φιλοξενούνται οι μνήμες της Μαρίας Αργυριάδη, η διαδρομή της και, ανάμεσα σε άλλα εκθέματα, η πρώτη κούκλα της συλλογής της.
Μουσείο Παιχνιδιών
Λεωφ. Ποσειδώνος 14 & Τρίτωνος 1, 175 61 Παλαιό Φάληρο
Τηλ.: 212 6875280
Κόστος: 7 & 9 ευρώ
Ηλικίες: Για όλη την οικογένεια
