Το έθιμο της κυρά-Σαρακοστής είναι από τα παλιότερα έθιμα που σχετίζονται με τη γιορτή του Πάσχα, το οποίο, ωστόσο, φθίνει στις μέρες μας. Η κυρά-Σαρακοστή απεικονίζει μία γυναίκα με σταυρωμένα χέρια γιατί προσεύχεται, ένα σταυρό γιατί πηγαίνει στην εκκλησία, χωρίς στόμα γιατί νηστεύει και επτά πόδια, τα οποία συμβολίζουν τις εβδομάδες από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι τη Μεγάλη Εβδομάδα. Ουσιαστικά αποτελεί ένα είδος ημερολόγιου, αφού σύμφωνα με την παράδοση, στο τέλος κάθε εβδομάδας, αρχής γενομένης από το Σάββατο μετά την Καθαρά Δευτέρα, της κόβουμε ένα πόδι.
Στο παρελθόν, στις περισσότερες περιοχές της χώρας η κυρά-Σαρακοστή ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Το τελευταίο πόδι της το έκοβαν το Μεγάλο Σάββατο. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή καρύδι, το οποίο τοποθετούσαν μαζί με άλλα. Όποιος το έβρισκε θεωρούνταν τυχερός. Σε κάποιες περιοχές, το έβδομο πόδι το τοποθετούσαν μέσα στο ψωμί της Ανάστασης και έφερνε γούρι σε όποιον το έβρισκε.
Σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, η κυρά-Σαρακοστή φτιαχνόταν από ζυμάρι με απλά υλικά και, κυρίως, πολύ αλάτι για να μη χαλάσει. Εξάλλου, δεν τρωγόταν, αφού χρησιμοποιούνταν ως ημερολόγιο. Αλλού, την έφτιαχναν από πανί και τη γέμιζαν με πούπουλα. Στον Πόντο, η κυρά-Σαρακοστή ήταν μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που το κρεμούσαν από το ταβάνι και πάνω του είχαν καρφωμένα επτά φτερά κότας, ώστε να αφαιρούν ένα φτερό κάθε εβδομάδα. Εδώ το έθιμο ονομαζόταν “Κουκουράς”, ο οποίος ήταν και ο φόβος των παιδιών.
Photo credits: akispetretzikis.com
Συνταγή για την κυρά-Σαρακοστή
Ο Άκης Πετρετζίκης προτείνει τη συνταγή με βάση το αλατόζυμο, ένα υλικό που λόγω του αλατιού δεν χαλάει για πάρα πολύ καιρό και μοιάζει με πηλό ή πλαστελίνη.
Υλικά
540 γρ. αλεύρι γ.ο.χ.
200 γρ. αλάτι
250 γρ. νερό
γαρίφαλο, για διακόσμηση
Εκτέλεση
- Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 160° C στον αέρα.
- Βάζουμε τα υλικά για το ζυμάρι σε ένα λεκανάκι και τα ζυμώνουμε μέχρι να γίνει μια ελαστική και ωραία ζύμη.
- Πλάθουμε την κυρά-Σαρακοστή με το ζυμάρι φτιάχνοντας το σώμα, τη φούστα, το πρόσωπο, τα πόδια της, τη διακοσμούμε όπως θέλουμε και τη βάζουμε σε ένα ταψί το οποίο έχουμε στρώσει με λαδόκολλα.
- Ψήνουμε για 20 με 30 λεπτά. Μας ενδιαφέρει να στεγνώσει και όχι να «ψηθεί».
Tip
Πρόκειται για μια εύκολη ζύμη η οποία για να φτιαχτεί μπορεί να θέλει και λίγο ακόμα νερό το οποίο προσθέτουμε λίγο-λίγο. Προσοχή, δεν τρώγεται!
