Συνήθως όταν μιλάμε για εμβολιασμό, σκεφτόμαστε αυτόματα τα εμβόλια που πρέπει να γίνονται στην παιδική ηλικία. Ωστόσο, η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία επισημαίνει τη σημασία της διατήρησης της καλής υγείας των εφήβων, η οποία αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα, καθώς έχει κρίσιμες επιπτώσεις στο παρόν και το μέλλον, τόσο για τους ίδιους όσο και για την κοινωνία.
Όσον αφορά στους εφήβους, ο κίνδυνος μόλυνσης από διάφορες ασθένειες ενισχύεται από βιολογικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, αλλά οι περισσότερες από αυτές μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμό.
Νόσοι που εμφανίζονται σε εφήβους και προλαμβάνονται μέσω εμβολιασμού
Α. Μηνιγγίτιδα
Ο τρόπος ζωής και οι κοινωνικές συμπεριφορές που επιλέγουν συνήθως οι έφηβοι, περιλαμβάνουν συχνή σωματική επαφή, συγχρωτισμό σε κλειστούς χώρους, ανταλλαγή φιλιών και ομαδικές δραστηριότητες, που ευνοούν τη μεταφορά των παθογόνων μικροβίων της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου. Τα περισσότερα πρόσφατα κρούσματα διεισδυτικής μηνιγγίτιδας στην Αμερική, εμφανίστηκαν σε πανεπιστημιακά campus, όπου οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες, συγχρωτίζονται σε κλειστές αίθουσες και έχουν έντονη κοινωνική ζωή. Επίσης, το κάπνισμα και το παθητικό κάπνισμα, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση μηνιγγιτοδικοκκικής νόσου.
Παρόλα αυτά σε πρόσφατη ευρωπαϊκή έρευνα, αποδείχθηκε ότι μόλις το 50% των εφήβων γνώριζε ότι η μηνιγγίτιδα είναι μεταδοτική. Επίσης, οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες, διατρέχουν έναν ακόμα κίνδυνο, καθώς συνήθως υποτιμούν τα πρώτα συμπτώματα και καθυστερούν να ζητήσουν ιατρική βοήθεια, γεγονός που μπορεί να έχει επιπτώσεις, καθώς η εξέλιξη της νόσου είναι ραγδαία.
Στην Ελλάδα όλοι οι έφηβοι από την ηλικία των 11 ετών μπορούν να εμβολιαστούν δωρεάν εναντίον της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου από τις ορο-ομάδες Α, C, W και Y. Συστήνεται και ο εμβολιασμός τους ενάντια στον οροομάδα Β, η οποία είναι και η συχνότερη.
Β. Παρωτίτιδα
Παρόμοια με την μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, ένας αριθμός κρουσμάτων παρωτίτιδας, στην Ευρώπη, το Ισραήλ και στην Αμερική έχουν συνδεθεί με δομές που ευνοούν τις στενές επαφές (Πανεπιστημιουπόλεις, κλειστές θρησκευτικές κοινότητες). Τα τελευταία 5 χρόνια, εμφανίζονται αρκετά κρούσματα παρωτίτιδας (περίπου 10.000 το χρόνο), κυρίως στους εφήβους και συστήνεται 3η δόση εμβολίου.
Γ. HPV
Ο HPV μεταδίδεται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής. Οι συστάσεις έχουν σχεδιαστεί με στόχο τον εμβολιασμό στην εφηβική ηλικία πριν την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας. Στην Ελλάδα τα κορίτσια της εφηβικής ηλικίας, μπορούν να εμβολιαστούν δωρεάν με το εννεαδύναμο εμβόλιο ενάντια στον HPV.
Δ. Εμβολιασμοί σε ανεμβολίαστους εφήβους
Επαναληπτικός εμβολιασμός για ιλαρά
Ο ελλιπής παιδικός εμβολιασμός αυξάνει τον κίνδυνο να νοσήσεις στην εφηβική ηλικία. Για παράδειγμα, ο εμβολιασμός με ποσοστό κάλυψης 95%, με 2 δόσεις στην παιδική ηλικία, θα προστάτευε όλους τους εφήβους από την ιλαρά. Ωστόσο, στην κλινική πράξη, ο παιδικός εμβολιασμός δεν εφαρμόζεται πλήρως και ως συνέπεια αυτού, είναι τα συνεχώς αυξανόμενα κρούσματα ιλαράς.
Επαναληπτικός εμβολιασμός διφθερίτιδας, τετάνου και κοκίτη
Πέρα από την αποτυχία επίτευξης πλήρους εμβολιασμού, οι έφηβοι βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο σε κάποιες λοιμώξεις και λόγω μείωσης της ανοσογονικότητας, των εμβολίων που πραγματοποιήθηκαν στην παιδική ή στην έναρξη της εφηβικής ηλικίας.
Για τον λόγο αυτό, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά μια επαναληπτική δόση στις ηλικίες 9-15, για τα εμβόλια, διφθερίτιδας, τετάνου και κοκίτη. Στην Ελλάδα και αυτός ο εμβολιασμός διενεργείται δωρεάν σε εφήβους από 11 ετών και άνω.
Η σημασία της πρόληψης
Σχετικές μελέτες δείχνουν ότι οι έφηβοι δεν αντιλαμβάνονται πλήρως τους κινδύνους και τα πιθανά αποτελέσματα που συνδέονται με τις διάφορες ασθένειες που προλαμβάνονται με εμβόλια, όπως η λοίμωξη από τον ιό HPV και η μηνιγγίτιδα.
Επιπλέον, οι έφηβοι δεν έχουν τακτικές επισκέψεις προληπτικής φροντίδας σε κάποιο γιατρό. Συνεπώς, είναι επιτακτική η ανάγκη σε κάθε ιατρική επίσκεψη (ακόμη και σε περιστατικά έκτακτης ανάγκης) να γίνεται έλεγχος της εμβολιαστικής κάλυψης του εφήβου.
Αναλάβετε δράση. Σε κάθε επίσκεψη στο γιατρό σας συζητήστε την εμβολιαστική σας κατάσταση και ρωτήστε για τυχόν νέα εμβόλια. Εκτιμάται ότι 1.200.000 εκατομμύρια έφηβοι πέθαναν παγκοσμίως το 2015 (πάνω από 3.000 ανά ημέρα), πολλοί από αυτούς από νοσήματα που μπορούν να προληφθούν μέσω εμβολιασμού.
Ζούμε σε μια εποχή που βομβαρδιζόμαστε από πληροφορίες σχετικά με θέματα υγείας. Ο πιο αξιόπιστος τρόπος ενημέρωσης είναι ο γιατρός και φαρμακοποιός σας. Μιλήστε μαζί τους για οποιαδήποτε απορία έχετε σχετικά με τον εμβολιασμό. Το διαδίκτυο είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την ενημέρωση μας, όταν όμως αφορούν θέματα υγείας θα πρέπει να εμπιστευόμαστε μόνο αξιόπιστες πηγές, κυρίως, ιστότοπους επιστημονικών φορέων και οργανισμών.
