Η βία κατά των γυναικών στην οικογένεια συμβαίνει σε όλες τις χώρες και σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, αφορά ολόκληρη την κοινωνία και αποτελεί δημόσια και όχι ιδιωτική υπόθεση. Κάθε πράξη που προκαλεί σωματικά, σεξουαλικά ή ψυχικά τραύματα, κάθε απειλή, εξαναγκασμός και στέρηση της ελευθερίας του ατόμου, ανήκει στην κατηγορία της έμφυλης βίας, σύμφωνα με τη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών.
Τα περιστατικά βίας μέσα στην οικογένεια, δύσκολα γνωστοποιούνται στο στενό περιβάλλον και ακόμη πιο δύσκολα στο ευρύτερο. Για το λόγο αυτό, επικρατεί η αντίληψη ότι η βία στην οικογένεια δεν έχει μεγάλη έκταση και αφορά μεμονωμένες πληθυσμιακές ομάδες. Η πραγματικότητα, όμως, είναι διαφορετική.
Στο περιβάλλον του σπιτιού, όπου κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη -περισσότερο από οπουδήποτε αλλού- να νιώσει ασφάλεια, αγάπη, στοργή και αφοσίωση, είναι κατακριτέο να εισπράττει απαξίωση, επιθετικότητα και βίαιη συμπεριφορά. Τα αίτια της βίας κατά των γυναικών συνδέονται άμεσα με την ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων και τις κοινωνικό-οικονομικές δομές εξουσίας, δημιουργώντας ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο η βία κατά των γυναικών γίνεται αποδεκτή.
Δέσμιες των κοινωνικών αντιλήψεων και συχνά της οικονομικής εξάρτησής τους από τους θύτες, πολλές γυναίκες υποφέρουν σιωπηλά, γίνονται παθητικές και δύσκολα κάνουν κάτι για να ξεφύγουν από το πρόβλημα. Συνήθως ενοχοποιούν τον εαυτό τους στην προσπάθειά τους να καλύψουν το θύτη.
Ένα πρώτο βήμα για όλες τις γυναίκες που έχουν υποστεί κάποια μορφή έμφυλης βίας, είναι να καταλάβουν ότι δεν είναι αδύναμες και ότι έχουν φωνή. Να συνειδητοποιήσουν ότι είναι ισότιμες με τους άνδρες και κανένας άνδρας δεν έχει το δικαίωμα να τους συμπεριφέρεται έτσι.
Οι διαφορετικές μορφές βίας συχνά συνυπάρχουν, αφού η μία μορφή δημιουργεί το έδαφος για την εκδήλωση των άλλων μορφών.
Σωματική βία
Είναι η χρήση σωματικής δύναμης, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό του θύματος. Κυμαίνεται από ένα χαστούκι μέχρι την πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης ή ακόμα και ανθρωποκτονίας. Επίσης, η αποστέρηση ιατρικής φροντίδας (σωματικής ή ψυχικής), η στέρηση τροφής και νερού, τα καψίματα με τσιγάρο, ο περιορισμός, ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Σεξουαλική βία
Είναι οποιαδήποτε μορφή σεξουαλικής βίας όπως ο εξαναγκασμός σε σεξουαλική πράξη, η αιμομιξία, η μαστροπεία, ο σοδομισμός, η πορνογραφία, κ.τ.λ.
Ψυχολογική βία
Περιλαμβάνει συμπεριφορές όπως: απειλές, εκφοβισμό, υποτιμητική συμπεριφορά, περιφρόνηση, συνεχή κριτική, ταπεινωτικές εκφράσεις, ψέματα, αδιαφορία, απομόνωση από φίλους και συγγενείς, έλεγχο αλληλογραφίας / τηλεφωνημάτων, ενοχοποίηση, δυσφήμηση, διαστροφικές συμπεριφορές, εκδίωξη από το σπίτι, κ.α.
Οικονομική εκμετάλλευση
Αφορά από τον πλήρη έλεγχο στη διαχείριση των οικονομικών, την οικονομική στέρηση και την εξάρτηση της γυναίκας, μέχρι την οικονομική εκμετάλλευση ως και την προώθηση στην πορνεία.
Κοινωνική απομόνωση
Ο θύτης αφαιρεί το δικαίωμα από τη γυναίκα για οποιαδήποτε κοινωνική επαφή ή παρακολουθεί τις επαφές με φίλους / οικογένεια και την προσωπική ζωή της. Περιλαμβάνει ακόμη, την καταστροφή της περιουσίας της γυναίκας, συκοφαντία, αποστέρηση ιατρικής φροντίδας, εκπαίδευσης, εργασίας, κλπ.
Τι πρέπει να κάνετε αν…
Είσαι το θύμα: Άρχισε να προγραμματίζεις και να σχεδιάζεις τη ζωή σου χωρίς τον θύτη. Η αναμονή της ικανοποίησής του, εάν είσαι καλύτερη στις απαιτήσεις του, είναι μια ψευδαίσθηση από την οποία πρέπει άμεσα να βγεις. Μάθε τι είναι διαθέσιμο στην περιοχή σου σε υποστηρικτικό δίκτυο (σύλλογος κατά της βίας, ψυχολόγος, αστυνομία, ιατρικό κέντρο). Προσπάθησε να κρατάς σε ασφαλές μέρος κάποια ελάχιστα χρήματα για ώρα ανάγκης. Έχε πάντα στο τηλέφωνό σου πρώτη κλήση είτε κάποιο άτομο της απολύτου εμπιστοσύνης σου, που μπορεί να σου παρέχει και ασφάλεια, είτε της γραμμής SOS 15900 για κακοποιημένες γυναίκες. Σε περίπτωση νοσηλείας λόγω βιαιότητας του θύτη, να ζητάς πάντοτε γνωμάτευση και έκθεση (και από ιατροδικαστή αν είναι δυνατόν) των όποιων τραυμάτων και να τις κρατάς πάντα σε ασφαλές μέρος.
Είσαι συγγενής ή φίλος: Ενθάρρυνε το θύμα να νιώσει την απαραίτητη ψυχική ασφάλεια, ώστε να αναζητήσει τη βοήθεια που χρειάζεται. Μην πιέζεις να το κάνει στον χρόνο που επιθυμείς εσύ, αλλά δώσε του την υποστήριξη να το πράξει μόλις νιώσει έτοιμο. Μην αποδέχεσαι τις δικαιολογίες που πιθανόν σου λέει το θύμα. Προσπαθεί να επιβεβαιώσει την λογική του μέσα από την συγκατάβασή σου. Ενημέρωσε την τοπική αστυνομία και λάβε οδηγίες αντιμετώπισης σε περίπτωση ανάγκης. Μπορεί το θύμα να αδυνατεί να καλέσει την αστυνομία σε μια κρίσιμη στιγμή και να χρειαστεί να το κάνεις εσύ.
Είσαι ο θύτης: Ζήτησε άμεσα βοήθεια από ομάδες αντιμετώπισης θυμού και βίαιης συμπεριφοράς. Αν και υπάρχουν σχεδόν σε όλες τις μεγάλες πόλεις πλέον, αν δεν βρίσκεις, ζήτα τη βοήθεια αυτή από ψυχολόγο ή ψυχίατρο της περιοχής σου ο οποίος θα έρθει σε επικοινωνία άμεσα με το δίκτυο για να σου παρέχει βοήθεια. Αν δεν βρίσκεις ούτε ψυχολόγο, ούτε ψυχίατρο, απευθύνσου στην αστυνομία χωρίς να φοβηθείς και ζήτα βοήθεια. Κανείς δεν θέλει να σε πληγώσει ή να σου κάνει κακό. Έχεις κι εσύ ο ίδιος την ανάγκη να τερματίσεις τη βίαιη συμπεριφορά σου, γιατί γνωρίζεις πολύ καλά ότι χάνεις ανθρώπους που αγαπάς και σταδιακά, την αυτοεκτίμησή σου. Συνειδητοποίησε ότι μπορείς να αλλάξεις. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ήταν στην θέση σου και σήμερα ζουν μια καλύτερη και ποιοτικότερη ζωή, δίπλα σε ανθρώπους που αγαπάνε. Φρόντισε να είσαι απολύτως ειλικρινής στους ανθρώπους που θα αναζητήσεις βοήθεια. Βοήθησέ τους για να σου δώσουν τη μέγιστη βοήθειά τους.
Ο καθένας μας: Μίλα. Η σιωπή είναι συνενοχή. Όταν αντιληφθείς βία δίπλα σου, μην κλείνεις τα μάτια. Επιπλέον, αν μπορείς να βοηθήσεις εθελοντικά σε ανάλογες ομάδες κάνε το, σήμερα κιόλας.
