Σάκχαρο: θα περάσουμε παρέα 9 μήνες!

Με τον όρο «σακχαρώδης διαβήτης» περιγράφεται η κατάσταση στην οποία η ινσουλίνη παράγεται σε μικρές ποσότητες ή δεν παράγεται καθόλου από το πάγκρεας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων με αποτέλεσμα την αύξηση της γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα. Όσο αφορά την εγκυμοσύνη συναντούμε δύο περιπτώσεις. Η πρώτη είναι η έγκυος να έχει εμφανίσει διαβήτη (τύπου I ή II) πριν την εγκυμοσύνη (διαβητική έγκυος) και η δεύτερη η έγκυος να εμφανίσει διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (διαβήτης κύησης).

Η ρύθμιση του διαβήτη στην εγκυμοσύνη είναι καίριας σημασίας τόσο για την υγεία της μητέρας όσο και για την υγεία του εμβρύου. Η ισορροπημένη διατροφή αποτελεί ένα από τα πιο ισχυρά μέτρα κατά του διαβήτη στην εγκυμοσύνη.

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΕΓΚΥΟΣ

Καλό είναι οι γυναίκες που έχουν διαγνωσθεί με διαβήτη να προσέχουν και να ελέγχουν 3 μήνες πριν από τη σύλληψη τα εξής:

1. Επίπεδα Γλυκόζης Αίματος. Διατήρηση σε φυσιολογικά όρια
2. Επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμογλοβίνης HbA1c. Να είναι κάτω από 7%
3. Τσεκ απ σε μάτια και νεφρά. Αποφυγή επιπλοκών λόγω πίεσης
4. Συμπλήρωμα φoλικού οξέος. Συνίσταται
5. Περιορισμός πολυβιταμινούχων σκευασμάτων. Αποφυγή υπερβιταμίνωσης
6. Ιατρική εξέταση από διαβητολόγο-ενδοκρινολόγο. Διάγνωση-θεραπεία

Η εμβρυϊκή νοσηρότητα και θνητότητα και η επίπτωση προεκλαμψίας είναι αυξημένη στις εγκύους με αρρύθμιστο διαβήτη. Φυσικά τα δυσμενή αυτά αποτελέσματα επηρεάζονται πάρα πολύ από την φροντίδα την οποία δέχεται η έγκυος σε θέματα διαβήτη. Απαραίτητη κρίνεται η προγεννητική φροντίδα από ομάδα ειδικών (γυναικολόγο, διαβητολόγο-ενδοκρινολόγο, κλινικό διαιτολόγο) Με τη σωστή συνεργασία ο κίνδυνος των επιπλοκών μπορεί να μειωθεί σε ποσοστό όμοιο με εκείνο των μη διαβητικών εγκύων.

Μια τέτοια εγκυμοσύνη για να είναι επιτυχημένη απαιτεί η έγκυος να ακολουθεί ένα σωστό και πλήρες διαιτολόγιο και να ελέγχει τακτικά τη γλυκόζη του αίματος της. Μια διαβητική έγκυος είναι πιθανό να χρειαστεί ινσουλίνη κατά τη διάρκεια των 9 μηνών, ενώ πριν την εγκυμοσύνη περιορίζονταν μόνο σε δίαιτα για διαβήτη.
 
Οι απαιτήσεις σε ινσουλίνη μειώνονται στο πρώτο μισό της εγκυμοσύνης, καθώς το έμβρυο χρησιμοποιεί τη γλυκόζη και η μητέρα χρειάζεται τα 2/3 της ινσουλίνης που χρειάζονταν αρχικά. Στο δεύτερο μισό της εγκυμοσύνης ορμονικές αλλαγές προκαλούν μείωση στις απαιτήσεις της ινσουλίνης κατά 70-80%. Η μείωση παρουσιάζεται απότομα κατά τον 5ο μήνα της εγκυμοσύνης και είναι δυνατό να διαρκέσει μέχρι τον 9ο. Φυσικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πιθανό να χρειαστούν αλλαγές στις δόσεις της ινσουλίνης όπως και στο καθημερινό διαιτολόγιο.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ

Είναι πιθανό μια έγκυος να παρουσιάσει διαβήτη μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της και μετά τη γέννηση του εμβρύου να μην παρουσιάσει κανένα απολύτως πρόβλημα με τη γλυκόζη της. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «gestational diabetes». Η συχνότητά του ανέρχεται σε ποσοστό 1-25% των κυήσεων. Η πιθανότητα το φαινόμενο αυτό να παρατηρηθεί σε επόμενες εγκυμοσύνες είναι 66%. Η αιτία του φαινομένου αυτού δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί αλλά υπάρχουν ορισμένες υποθέσεις. Όπως είναι γνωστό το έμβρυο αναπτύσσεται με τη βοήθεια του πλακούντα  ο οποίος του παρέχει τα κατάλληλα θρεπτικά συστατικά και τις κατάλληλες ορμόνες για την ανάπτυξή του. Οι ορμόνες αυτές (κορτιζόλη, οιστρογόνα, προγεστερόνη) ενδέχεται να μπλοκάρουν την ινσουλίνη της μητέρας. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι απαραίτητη για την απορρόφηση και το μεταβολισμό της γλυκόζης (σακχάρου).     

Όταν το σώμα της εγκύου δεν μπορεί να παράγει και να χρησιμοποιήσει την απαραίτητη ινσουλίνη τότε δημιουργείται ο διαβήτης κύησης. Η ανεπάρκεια στην ινσουλίνη και την απορρόφησή της έχει σαν αποτέλεσμα τον κακό μεταβολισμό της γλυκόζης. Η γλυκόζη αυξάνεται στο αίμα και δημιουργείται υπεργλυκαιμια (αυξημένο σάκχαρο).

ΣΑΚΧΑΡΟ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Οποιαδήποτε και να είναι η αιτία της αύξησης του σακχάρου στην εγκυμοσύνη θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία στη διατροφή. Στο πρώτο τρίμηνο συστήνεται η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων. Τα γεύματα αυτά είναι: ΠΡΩΙΝΟ, ΔΕΚΑΤΙΑΝΟ, ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ, ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ, ΒΡΑΔΥΝΟ, ΠΡΟ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ. Η τήρηση ωραρίου επιβάλλεται για τη σταθεροποίηση των τιμών της γλυκόζης στο αίμα. Τα γεύματα δε θα πρέπει να απέχουν περισσότερο από 3 ώρες μεταξύ τους. Η ποσότητα του φαγητού εξαρτάται από το βάρος που πρέπει να πάρει η έγκυος, τις μετρήσεις του σακχάρου και τις τιμές τις ινσουλίνης.

Στο δεύτερο τρίμηνο θα πρέπει να γίνονται πιο συστηματικά οι μετρήσεις της γλυκόζης του αίματος και των κετονών στα ούρα. Η αυξημένη κατανάλωση νερού είναι ευεργετική και καλό είναι να αποφεύγεται η κατανάλωση χυμών για τη δίψα γιατί μπορεί να αυξήσουν τη γλυκόζη στο αίμα.

Στο τρίτο τρίμηνο πρέπει και πάλι να δοθεί έμφαση στα μικρά και συχνά γεύματα, ενώ είναι πολύ πιθανό κατά το τρίτο τρίμηνο να αυξηθεί σημαντικά η γλυκόζη, γεγονός που επιβάλει και μια σημαντική αύξηση της ινσουλίνης. Πολλές γυναίκες κατά το τρίμηνο αυτό χρειάζεται να τριπλασιάσουν τη δόση της ινσουλίνης τους. Αν σημειωθεί μείωση στην ινσουλίνη σε ποσοστό μεγαλύτερο του 15% η έγκυος θα πρέπει να επικοινωνήσει αμέσως με τον γυναικολόγο της καθώς το γεγονός αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι ήρθε η ώρα του τοκετού.

Ενέργεια
Η θερμιδική πρόσληψη θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να ικανοποιεί τις ανάγκες της μητρικής και της εμβρυικής ανάπτυξης. Για την διαβητική έγκυο η προτεινόμενη πρόσληψη ενέργειας είναι 2000-2400 kcal την ημέρα ενώ η συνολική πρόσληψη βάρους δε θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από αυτή των 12 κιλών.
 
Υδατάνθρακες
Η πρόσληψη υδατανθράκων δε χρειάζεται απαραίτητα να μειωθεί αλλά να γίνει πιο ποιοτική. Καλό είναι να προτιμώνται υδατάνθρακες σύνθετης μορφής οι οποίοι έχουν την ιδιότητα να διασπώνται και να απορροφώνται αργά. Με αυτό τον τρόπο βοηθάνε περισσότερο στη διατήρηση του σακχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα. Πηγές σύνθετων υδατανθράκων είναι τα δημητριακά και το ψωμί ολικής άλεσης, το κριθαρένιο παξιμάδι, οι γλυκοπατάτες και τα ωμά λαχανικά. Οι απλοί υδατάνθρακες όπως η ζάχαρη, το άσπρο ψωμί, οι χυμοί φρούτων όπως και τα τεχνητά γλυκαντικά θα πρέπει να αποφεύγονται. Το ποσοστό των υδατανθράκων που πρέπει να λαμβάνεται ανέρχεται στο 50% του συνόλου της προσλαμβανόμενης ενέργειας. Το 40% τουλάχιστον αυτού του ποσοστού πρέπει να προέρχεται από σύνθετους υδατάνθρακες.

Πρωτεΐνες
Η λήψη πρωτεϊνών είναι απαραίτητη για το διαβητικό έλεγχο. Οι πρωτεΐνες θα πρέπει να καλύπτουν το 20% της ενεργειακής πρόσληψης. Το ποσό των πρωτεϊνών που θα λαμβάνεται ανέρχεται σε 100-120 γρ την ημέρα.

Λίπη
Τα λίπη στη δίαιτα για το διαβήτη δεν έχουν πρωταρχικό ρόλο. Προτείνεται χαμηλή κατανάλωση κορεσμένων λιπών και χοληστερόλης. Το ποσοστό που καλύπτουν τα λίπη είναι 30% περίπου της ενέργειας (60-80 γρ/ημέρα).
 
(*το υλικό για το άρθρο είναι από τη συμμετοχή της Σοφίας Μπάμπου στη συγγραφή του βιβλίου «Διατροφή στην εγκυμοσύνη και το Θηλασμό», Δ. Παπανδρέου, εκδ Χριστοδουλίδη)

Αναδημοσίευση από το faepaidimou