Η κατάσταση που βιώνουμε τον τελευταίο χρόνο λόγω κορωνοϊού, ο εγκλωβισμός, οι περιορισμοί, η αβεβαιότητα, η αιφνίδια ανατροπή της καθημερινότητας, η στέρηση της ελευθερίας, η νέα πραγματικότητα, έχουν εμφανείς επιπτώσεις σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο, στην οικογένεια, σε άτομα κάθε ηλικίας.
Αύξηση της παιδικής κακοποίησης στο οικογενειακό περιβάλλον, της παραβατικότητας των εφήβων, των ψυχολογικών προβλημάτων των γονέων, είναι μερικές από τις συνέπειες της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων, έτσι όπως τα παρουσιάζουν το μη κερδοσκοπικό σωματείο «Πρωτοβουλία για το Παιδί» και η ΜΚΟ «Κλίμακα».
Σε επίπεδο οικογενειακής ρουτίνας, η προσαρμογή στη νέα καθημερινότητα δεν ήταν πάντα επιτυχημένη, όπως φαίνεται από τα στοιχεία. Οι πρωτόγνωροι όροι, το άγχος, ο εκνευρισμός, οι συγκρούσεις μέσα στο σπίτι, είχαν σε πολλές περιπτώσεις βαριές ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις σε παιδιά και εφήβους, αλλά και καταθλιπτικές τάσεις στους γονείς.
Αλλά ας δούμε ποιες είναι οι συνέπειες πιο αναλυτικά:
Επιπτώσεις στα παιδιά
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του μη κερδοσκοπικού σωματείου «Πρωτοβουλία για το Παιδί», το 2020 αυξήθηκαν κατά 10% οι βίαιες συμπεριφορές σε βάρος των παιδιών και κατά 30% η εφηβική παραβατικότητα, σε σχέση με το 2019.
Στη διάρκεια, λοιπόν, της καραντίνας λόγω της πανδημίας, στα μισά περιστατικά παιδικής κακοποίησης, γονείς που δεν είχαν εμφανείς δυσλειτουργίες κατά το παρελθόν, έφτασαν σε σημείο να χρησιμοποιήσουν σωματική βία, για να τιμωρήσουν τα παιδιά τους ή να τα κάνουν να πειθαρχήσουν.
Στους εφήβους, τα ποσοστά σωματικής κακοποίησης από τους γονείς τους, δεν παρουσίασαν αξιοσημείωτη μεταβολή.
Επιπτώσεις στους εφήβους
Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία, φαίνεται ότι μειώνεται συνεχώς ο μέσος όρος ηλικίας που οι έφηβοι έρχονται σε επαφή με ουσίες (υπολογίζεται στο 13ο έτος), με κυρίαρχη το χασίς. Όσο αυξάνεται η ηλικία, από το 16ο έτος και μετά, παρατηρείται χρήση και άλλων ουσιών (παραισθησιογόνα, χάπια, κ.λπ).
Παράλληλα, αυξάνεται η παραβατικότητα στους εφήβους, με πράξεις, όπως, κλοπές, διαρρήξεις και καταστροφές ξένης περιουσίας. Επίσης, συναντώνται όλο και συχνότερα περιπτώσεις εφήβων που εμπλέκονται στην εμπορία ουσιών, προσφέροντας χασίς με χρηματικό αντίτιμο σε συνομηλίκους. Το ποσοστό τέτοιων περιπτώσεων έχει αυξηθεί κατά 30%, σε σύγκριση με το έτος 2019.
Επιπτώσεις στους γονείς
Τη χρονιά που πέρασε αυξήθηκαν κατά 50% τα αιτήματα γονέων για παροχή συμβουλευτικής και ψυχολογικής υποστήριξης, λόγω της εναντιωματικής συμπεριφοράς των εφήβων. Η «Πρωτοβουλία για το Παιδί» επισημαίνει ότι πολύ συχνά τα περιστατικά βίας και παραβατικής συμπεριφοράς παιδιών και εφήβων οφείλεται στη συναισθηματική παραμέληση των γονέων, την έλλειψη δημιουργίας ασφαλών πρωταρχικών σχέσεων και σωστής οριοθέτησης, τη χαλάρωση των ηθικών αξιών και την απουσία σεβασμού στους θεσμούς της κοινωνίας.
Οι γονείς φαίνεται ότι αύξησαν τη χρήση αλκοόλ και ηρεμιστικών κατά 15%, ως μέσο ανακούφισης από αρνητικά συναισθήματα. Την ίδια ώρα αυξήθηκαν κατά 10% τα αιτήματα για θέματα εξάρτησης από το αλκοόλ, κατά 25% τα αιτήματα για ψυχολογική υποστήριξη ατόμων με αγχώδεις διαταραχές και κατά 20% τα αιτήματα που αφορούσαν καταθλιπτικές διαταραχές.
Τεράστια άνοδος, της τάξης του 60%, παρουσιάζεται στον αριθμό των περιπτώσεων οικογενειών που αναζητούν υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για υποθέσεις γονεϊκής αποξένωσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σημαντική αύξηση στην αναζήτηση ψυχολογικής υποστήριξης κατά το χρονικό διάστημα ισχύος των περιοριστικών μέτρων, διαπιστώνει με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία και η ΜΚΟ «Κλίμακα». Συγκεκριμένα, στο 1018 την 24ωρη Γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία, τη χρονιά που πέρασε απαντήθηκαν 24.883 κλήσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η πλειοψηφία των καλούντων ήταν γυναίκες, ενώ συνολικά οι περισσότερες κλήσεις ήταν από άτομα ηλικίας 50-59 ετών και ακολούθως, από άτομα 20-29 ετών.
Σε αυτές τις συνθήκες ιδιαίτερης ψυχολογικής πίεσης, η ποιοτική επικοινωνία και η διαχείριση των συναισθημάτων είναι το κλειδί της πρόληψης άσχημων και βίαιων συμπεριφορών.
Το μη κερδοσκοπικό σωματείο «Πρωτοβουλία για το Παιδί» συνεργάζεται με την επιστημονική ομάδα της Γραμμής 11525 της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί», η οποία δίνει τις δικές της κατευθύνσεις, ως ασπίδα προστασίας σε παιδιά και γονείς.
Βρείτε εδώ 10 τηλεφωνικές γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης και βοήθειας από αρκετούς φορείς, οργανώσεις, σωματεία, κ.λπ, που προσφέρουν συμβουλευτική, ψυχολογική και κοινωνική στήριξη σε παιδιά, έφηβους ή ενήλικες, με τη βοήθεια ειδικών -ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών.
