Ο όρος παχυσαρκία αναφέρεται στην υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της υγείας του ατόμου. Η αλλαγή του τρόπου ζωής τις τελευταίες δεκαετίες, δηλαδή το γρήγορο και επεξεργασμένο φαγητό σε συνδυασμό με τη σωματική αδράνεια, έχει επιφέρει εντυπωσιακή αύξηση της παχυσαρκίας παγκοσμίως.
Στην Ελλάδα, η παιδική παχυσαρκία έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία σαράντα χρόνια. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), μεταξύ 2015-2017, η χώρα μας παρουσιάζει τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, μαζί με την Ιταλία, την Ισπανία, τη Μάλτα και την Κύπρο, καθώς περίπου ένα στα πέντε παιδιά είναι παχύσαρκο.
Η παχυσαρκία, η οποία χαρακτηρίζεται πλέον ως νοσολογική οντότητα, συνδέεται με προβλήματα υγείας, τόσο στην παιδική ηλικία όσο και στην ενήλικη ζωή και ασθένειες όπως, καρκίνος, καρδιαγγειακά νοσήματα, αγγειακά και εγκεφαλικά επεισόδια, διαβήτη τύπου Β, αποφρακτική άπνοια ύπνου, άσθμα, ακόμα και σε μικρές ηλικίες. Επίσης, επηρεάζει την ψυχολογία των παιδιών, με μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης, άγχους, χαμηλής αυτοεκτίμησης, κοινωνικής απομόνωσης, μειώνοντας περαιτέρω την ποιότητα ζωής τους.
Αιτίες
Η εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας οφείλεται σε σύνθετους παράγοντες (γενετικοί, βιοχημικοί, περιβαλλοντικοί, κοινωνικοοικονομικοί, πολιτισμικοί, κ.α.). Ωστόσο, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, βασική αιτία είναι η αυξημένη πρόσληψη φαγητού, κυρίως γρήγορου και επεξεργασμένου και η μειωμένη ως ανύπαρκτη φυσική δραστηριότητα λόγω υπερβολικού χρόνου μπροστά στις οθόνες, μετακίνησης μόνο με αυτοκίνητο, κλπ. Τα γενετικά και ενδοκρινολογικά αίτια είναι πολύ σπανιότερα.
Πώς υπολογιζεται η παχυσαρκία στα παιδιά;
Η μέτρηση της παιδικής παχυσαρκίας είναι διαφορετική και πιο πολύπλοκη, διότι τα παιδιά μεγαλώνουν και αναπτύσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς σε διαφορετικές ηλικίες. Ο τυπικός τρόπος μέτρησης της παχυσαρκίας γίνεται μέσω υπολογισμού του Δείκτη Μάζας Σώματος (βάρος σώματος / ύψος2). Όταν ο ΔΜΣ βρίσκεται >95η εκατοστιαίας θέσης τότε το παιδί θεωρείται παχύσαρκο, ενώ όταν βρίσκεται μεταξύ 85ης και 95ης θεωρείται υπέρβαρο.
Αντιμετώπιση
Οι γονείς, οι φροντιστές, οι δάσκαλοι, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη υγιεινών συνηθειών από τα παιδιά. Η αλλαγή στη διατροφική συμπεριφορά σε συνδυασμό με τη φυσική δραστηριότητα είναι οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι αντιμετώπισης της παχυσαρκίας.
Η διατροφή που πρέπει να ακολουθήσει ένα παιδί για απώλεια βάρους είναι χαμηλή σε λιπαρά και με έμφαση στην ποιότητα των υδατανθράκων. Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, προϊόντα ολικής άλεσης), που προκαλούν μειωμένη αύξηση του σακχάρου, μειώνουν το βάρος. Μερικές ακόμη συμβουλές που θα βοηθήσουν, είναι οι εξής:
- Δίνετε στο παιδί μικρότερες μερίδες φαγητού.
- Μην χρησιμοποιείτε το φαγητό ως επιβράβευση.
- Ενθαρρύνετέ το να δοκιμάζει νέες τροφές με προτίμηση στις υγιεινές.
- Αποφύγετε το φαγητό μπροστά από την τηλεόραση.
- Ενθαρρύνετε τη σωματική άσκηση. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ένα παιδί πρέπει να ασκείται τουλάχιστον 60 λεπτά την ημέρα.
- Φροντίστε το παιδί να κοιμάται 9 ως 14 ώρες την ημέρα, ανάλογα την ηλικία του.
Αν μετά από έξι μήνες δεν παρατηρηθεί βελτίωση και πάντα κατόπιν συνεννόησης με το γιατρό σας, μπορείτε να απευθυνθείτε σε ειδικά κέντρα αντιμετώπισης παχυσαρκίας και η πιθανή χρήση φαρμακευτικής αγωγής.
