Κανονικά η ερώτηση θα πρέπει να είναι «πώς να στηρίξω εμένα, για να στηρίξω και το παιδί μου κατά την διάρκεια των εξετάσεων;». Είναι αλήθεια ότι η περίοδος των εξετάσεων ήταν μια από τις πιο στρεσογόνες στη ζωή μας και στην πορεία μας ως μαθητές. Μαγικές συνταγές φυσικά δεν υπάρχουν, υπάρχουν ωστόσο κάποιες χρήσιμες και απλές συμβουλές. Αυτές δεν περιορίζονται στους άμεσα ενδιαφερόμενους αλλά εμπίπτουν και στην δική μας αρμοδιότητα ως καθηγητές και ως γονείς.
Σίγουρα το παιδί έχει να διαχειριστεί τα δικά του άγχη, τις προσδοκίες των γονιών και των δασκάλων του, το μέλλον που φαντάζει αβέβαιο, αλλά τουλάχιστον σε ό,τι αφορά εμάς, ας κρατήσουμε τα εξής:
- Υποστηρίζουμε το παιδί όλη τη χρονιά
Είμαστε δίπλα του όχι με κριτική διάθεση, αλλά με συμβουλευτική, δείχνοντάς του έμπρακτα ότι σε οποιαδήποτε έκβαση εμείς θα είμαστε εκεί να το βοηθάμε και να το ενθαρρύνουμε. Προσοχή, η στάση αυτή θα πρέπει να είναι συνεχής και όχι παρωδική ή αναστρέψιμη με την πρώτη δυσκολία. Του θέτουμε ερωτήσεις για το τι πιστεύει ότι έχει μάθει, τι θεωρεί ότι χρειάζεται να κατακτήσει ακόμη και το ρωτάμε ευθέως ποια βοήθεια μπορούμε να του παρέχουμε. Τα λόγια μας θα πρέπει να είναι απλά, ο τόνος μας ήρεμος και η στάση του σώματός μας ανάλογη των προθέσεών μας. «Θα ήθελες να σε βοηθήσω σε κάτι;» ή «Τι είναι αυτό που σε αγχώνει;» είναι άμεσες και ουσιαστικές ερωτήσεις.
- Δεν προβάλλουμε πάνω του τα δικά μας άγχη
Ως εκπαιδευτικοί και ως γονείς έχουμε διπλό συχνά άγχος για το πώς θα τα πάνε τα παιδιά μας στις εξετάσεις, γιατί υποσυνείδητα αισθανόμαστε ότι κρινόμαστε κι εμείς. Ωστόσο, δεν είναι βοηθητικό να του λέμε συνεχώς πόσο σημαντικές είναι οι επικείμενες εξετάσεις για εμάς ή να το «απειλούμε» ότι θα του κόψουμε κάποια από τα αγαθά που απολαμβάνει, αν δεν τα καταφέρει να τις περάσει.
- Το προετοιμάζουμε τόσο όσο
Η σωστή προετοιμασία είναι το Α και το Ω αν θέλουμε να επιτύχουμε στις εξετάσεις. Τα διαγωνίσματα προσομοίωσης είναι κάτι που όλοι μας πολύ σοφά ακολουθούμε. Μέσω αυτών βλέπουμε τι να προσέξουμε, τι χρειαζόμαστε, τι θα ήταν καλό να ξαναδιδάξουμε ή να διευκρινίσουμε. Όσα περισσότερα κάνουμε –με μέτρο πάντα και αναλόγως τους μαθητές- καθόλη τη σχολική χρονιά, τόσο πιο σίγουροι θα νιώθουν και οι μαθητές μας. Μπορούμε να επιλέξουμε έναν βαθμό δυσκολίας που αυξάνεται με το πέρας των μαθημάτων και των γνώσεων που αφομοιώνουν οι μαθητές.
- Δείχνουμε εμπιστοσύνη
Είναι φορές που οι ίδιοι οι εκπαιδευόμενοι έχουν μια αυτοπεποίθηση ανεξάρτητη των επιδόσεών τους. Σε όλους σχεδόν έχει τύχει ένας μαθητής που δεν «πιστεύαμε» πολύ να πάει πολύ καλύτερα από όσο φαινόταν. Αυτό δεν είναι πάντα τυχαίο. Αντίθετα μπορεί να υποδηλώνει μια δική μας λανθασμένη κρίση για καλές προοπτικές που ο ίδιος να ήθελε σκόπιμα να καλύψει. Γιατί; Μα για να ανταποκριθεί στην δική μας πεποίθηση και τις αυτοεκπληρούμενες προφητείες ή να τις ανατρέψει εκπλήσσοντάς μας ευχάριστα.
- Αποφεύγουμε τις συγκρίσεις
Παράδειγμα: Η Αννούλα είναι καλύτερη από τον Γιαννάκη στα μαθηματικά.
Αυτό δεν είναι βοηθητικό για τον Γιαννάκη να το ξέρει. Συχνά, επιδιώκοντας να αυξήσουμε τις επιδόσεις των παιδιών μας, τα φέρνουμε αντιμέτωπα με πλήθος συγκρίσεων που άλλοτε τα βοηθούν και άλλοτε –περισσότερο συχνά- τα αποθαρρύνουν και τα μπλοκάρουν. Ας επιλέξουμε να συγκρίνουμε την αρχική τους επίδοση στα μαθήματα με την τωρινή και ας τονίσουμε τα όσα έχουν καταφέρει. Μπορούμε να αναφέρουμε όσα τους δυσκόλεψαν. Μόνο χάριν της αληθοφάνειας στα λόγια μας και όχι για να τονίσουμε τις αδυναμίες τους.
- Λίγο πριν το τέλος εστιάζουμε στα θετικά
Καμιά φορά τα αποτελέσματα από τα τεστ προετοιμασίας λίγο πριν τις εξετάσεις, δεν είναι τα αναμενόμενα. Σε καμία περίπτωση ωστόσο δεν πρέπει να αφήσουμε τους μαθητές να πιστέψουν ότι είναι προάγγελος των αποτελεσμάτων.
- Ας πάψουμε να τους λέμε να μην αγχώνονται
Δεν υπάρχει χειρότερη συμβουλή να δώσουμε σε κάποιον από το «μην αγχώνεσαι». Είναι σχεδόν ανέφικτο για έναν άνθρωπο που θέλει να επιτύχει ένα στόχο- και η επιτυχία του κρέμεται από το πόσο καλά θα ανταποκριθεί την ημέρα των εξετάσεων- να μην ανησυχεί. Αν θέλουμε να του πάρουμε τα βάρη, ας του τονίσουμε πόσο καλά έχει προετοιμαστεί, πόσο υπέροχα τα έχει καταφέρει μέχρι στιγμής, πόσο πίστη στις δυνάμεις του έχουμε, αλλά προς Θεού, ας πάψουμε να του λέμε «μην αγχώνεσαι, όλα καλά θα πάνε». Ακούγεται ψεύτικο όπως ακούγεται και σ’ εμάς όταν μας το λέει κάποιος άλλος.
- Νοερή απεικόνιση
Ας αφιερώσουμε πέντε με δέκα λεπτά κάθε μέρα να οραματιστούμε μαζί με το παιδί την έκβαση των εξετάσεων και το τι θα συμβεί εκείνη την ημέρα. Η νοερή απεικόνιση έχει, σύμφωνα με έρευνες, αποδειχθεί ότι έχει πολλαπλά οφέλη για την καλή διάθεση, αλλά και την τελική έκβαση σε σχέση με κάποιον στόχο. Ας εστιάσουμε σε κάτι του τύπου:
Σηκώνομαι πρωί πρωί και παίρνω μερικές ήρεμες αναπνοές. Τρώω ένα καλό πρωινό, πίνω αρκετό νερό και φοράω τα ρούχα που με κάνουν να νιώθω άνετα και με αυτοπεποίθηση. Σκέφτομαι τρία όμορφα πράγματα που μου συνέβησαν εχθές και ετοιμάζομαι να μπω στην αίθουσα των εξετάσεων. Δεν είμαι μόνος μου μέσα, είναι και άλλοι υποψήφιοι, αλλά εγώ δεν ακούω τις ανησυχίες τους. Συγκεντρώνομαι σε μένα και περιμένω με χαρά τα θέματα. Ένας κύριος μου δίνει την κόλλα με τα θέματα και αφιερώνω τρία λεπτά να τα διαβάσω όλα. Τα ξέρω όλα! Τα θυμάμαι! Τώρα, παίρνω πάλι μερικές ανάσες και κάνω ένα μικρό σχεδιάγραμμα για το τι θα γράψω […]. Με βλέπω να βγαίνω ευχαριστημένος/νη από την αίθουσα. Οι ανησυχίες μου έχουν λάβει τέλος. Τελικά, τα ήξερα όλα και τα απάντησα με τον καλύτερο τρόπο. Δίνω την κόλλα μου και είμαι απόλυτα ικανοποιημένος/νη από τον εαυτό μου. Αυτό ήταν, πάει πέρασε!
Αντιλαμβάνομαι πλήρως την αγωνία και τα άγχη σας, αφού κι εγώ τα νιώθω. Ας δείξουμε όμως εμπιστοσύνη στην εργασία που ήδη έχουμε κάνει με τους μαθητές μας και κυρίως ας δείξουμε εμπιστοσύνη στους ίδιους και στη ζωή. Κι ας θυμόμαστε ότι ανεξάρτητα με το αποτέλεσμα των οποιονδήποτε εξετάσεων που καλούμαστε κάθε φορά να περάσουμε, μαζί με καλή προετοιμασία χρειαζόμαστε και τρία Τ, που θα έλεγε και ο αγαπημένος μας Ο. Ελύτης, για να επιτύχουμε στη ζωή μας: Ταλέντο+ Τόλμη+ Τύχη.
