Ο ύπνος είναι μια σημαντική διαδικασία, απαραίτητη για τη σωματική και διανοητική υγεία των παιδιών, καθώς συμβάλει στην ανάπτυξή τους και την αναζωογόνηση του οργανισμού τους.
Πολλές φορές τα παιδιά δυσκολεύονται να κοιμηθούν, αλλά υπάρχουν και οι περιπτώσεις παιδιών που εκδηλώνουν διαταραχές στη διάρκεια του ύπνου.
Η κατάσταση κατά την οποία ένα παιδί ξυπνάει έντρομο στη διάρκεια της νύχτας από έναν εφιάλτη, είναι γνώριμη στους περισσότερους γονείς. Οι διαταραχές ύπνου της παιδικής ηλικίας είναι καταστάσεις που στην πλειοψηφία τους δεν ενέχουν κάποιο κίνδυνο και δεν απαιτούν κάποια θεραπεία, ωστόσο καθώς ταλαιπωρούν το ίδιο το παιδί και τους γονείς, καλό είναι να εφαρμόζονται κάποιες ρουτίνες στις συνήθειες του παιδιού, για τη μείωση της εκδήλωσής τους.
Τα παιδιά θα πρέπει να πηγαίνουν για ύπνο συγκεκριμένη ώρα, σε δωμάτιο δροσερό, χωρίς έντονο φωτισμό ή θορύβους. Καλό είναι να αποφεύγονται η διέγερση και οι δραστηριότητες πριν από την ώρα του ύπνου. Θυμηθείτε ότι το κρεβάτι πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ύπνο και όχι για μελέτη ή παιχνίδι.
Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες διαταραχές ύπνου που εμφανίζονται στην παιδική ηλικία;
Εφιάλτες
Τα δυσάρεστα όνειρα, που τρομάζουν το παιδί και το ξυπνούν μέσα στη νύχτα, είναι από τις πιο συνηθισμένες διαταραχές ύπνου. Συμβαίνουν κυρίως στο δεύτερο μισό του κύκλου του ύπνου (στάδιο REM) και συνήθως εκδηλώνονται μετά από στρεσογόνα ερεθίσματα. Περίπου το ένα τρίτο των παιδιών βλέπει κατά καιρούς εφιάλτες. Όταν, όμως, αυτό συμβαίνει συχνά, επηρεάζεται η ποιότητα ύπνου του παιδιού.
Νυχτερινοί τρόμοι
Σε αντίθεση με τους εφιάλτες, οι νυχτερινοί τρόμοι είναι επεισόδια τα οποία το παιδί δεν μπορεί να ανακαλέσει, αφού ουσιαστικά παραμένει σε βαθύ ύπνο καθ’ όλη τη διάρκειά τους. Στην περίπτωση αυτή το παιδί ανακάθεται στο κρεβάτι, ανοίγει διάπλατα τα μάτια, φωνάζει και φαίνεται πολύ τρομαγμένο. Μπορεί, επίσης, να χοροπηδά ή να τρέχει τρομαγμένο. Κατά τη διάρκεια του επεισοδίου έχει γρήγορη ανάσα και ταχυκαρδία. Οι περιπτώσεις αυτές ανησυχούν πολύ τους γονείς, καθώς το παιδί μοιάζει να βρίσκεται σε μεγάλη αναταραχή και δεν μπορεί να παρηγορηθεί. Οι νυχτερινοί τρόμοι εμφανίζονται συνήθως σε παιδιά προσχολικής και νηπιακής ηλικίας, αλλά και σε μεγαλύτερα παιδιά. Οι γονείς πρέπει να παραμένουν ήρεμοι και ψύχραιμοι, να μην αγγίζουν ή αγκαλιάζουν το παιδί, εκτός αν υπάρχει κίνδυνος να χτυπήσει. Σε αντίθετη περίπτωση, το αποτέλεσμα είναι το επεισόδιο να αποβεί χειρότερο και μακρύτερο.
Υπνοβασία
Πρόκειται για το επεισόδιο κατά το οποίο το παιδί σηκώνεται από το κρεβάτι και περπατάει, χωρίς να ανταποκρίνεται. Μπορεί να ανοίξει την εξώπορτα, να κατέβει ή να ανέβει σκάλες, ενώ την επόμενη μέρα δεν θυμάται το περιστατικό. Η υπνοβασία συμβαίνει στο βαθύ ύπνο, όπως και οι νυχτερινοί τρόμοι. Σε μία τέτοια κατάσταση, πρέπει να οδηγήσουμε το παιδί πίσω στο κρεβάτι για να συνεχίσει τον ύπνο του. Είναι σημαντικό να υπάρχει ένα ασφαλές περιβάλλον, όπως π.χ., κλειδωμένες μπαλκονόπορτες και εξώπορτες. Η υπνοβασία επιδεινώνεται από την έντονη σωματική κόπωση και την έλλειψη ύπνου, όπως και οι νυχτερινοί τρόμοι.
Αποφρακτική άπνοια
Πρόκειται για την πιο συχνή οργανική διαταραχή του ύπνου, που προκαλείται λόγω μερικής απόφραξης των ανώτερων αναπνευστικών οδών από υπερτροφικές αμυγδαλές και αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια). Το αποτέλεσμα είναι το παιδί να ροχαλίζει στη διάρκεια του ύπνου του και καθώς δεν μπορεί να κοιμηθεί καλά, αισθάνεται κόπωση στη διάρκεια της ημέρας. Όταν ο ρυθμός της αναπνοής διαταράσσεται και σημειώνονται παύσεις, έχουμε τις λεγόμενες άπνοιες. Η αποφρακτική άπνοια είναι διαταραχή, η οποία πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα.
Σε γενικές γραμμές οι διαταραχές του ύπνου στα παιδιά είναι παροδικές και δεν έχουν μακροχρόνιες συνέπειες. Αυτό, όμως, δεν ισχύει πάντα. Η υπνηλία από έλλειψη ύπνου μπορεί να εκδηλώνεται στα παιδιά ως έλλειψη προσοχής, υπερκινητικότητα, ευερεθιστότητα ή εναντιωματική συμπεριφορά και ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στη διαδικασία της μνήμης και της μάθησης. Καθώς πολλές φορές οι γονείς μπορεί να μην συσχετίσουν τις διαταραχές ύπνου με κάποιες συμπεριφορές στη διάρκεια της ημέρας, καλό είναι να αναφέρουν στον παιδίατρο τυχόν θέματα που αφορούν στον ύπνο.
