Τι είναι η παχυσαρκία
Η παχυσαρκία είναι νόσος
Παχυσαρκία δεν ορίζεται απλά η παθολογική αύξηση βάρους αλλά και η παθολογική αύξηση λίπους. Η αύξηση του ποσοστού του λίπους στον ανθρώπινο οργανισμό προκαλεί διαταραχές στην υγείας, μπορεί να διαταράσσει την ανάπτυξη, τις ορμόνες, την γονιμότητα, ή να συνυπάρχει μαζί με άλλες ασθένειες (συνοδές παθήσεις), μεταβολικό σύνδρομο.
Ο δείκτης παχυσαρκίας συνδέεται άμεσα με την κατάσταση υγείας του ανθρώπου και οι κατηγορίες παχυσαρκίας σήμερα ορίζονται από τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) – Body Mass Index (BMI).
Κατηγορίες παχυσαρκίας με βάση το BMI
Ο δείκτης μάζας σώματος ή BMI, ορίζεται από το κλάσμα του βάρους μας σε κιλά διά το ύψος σε μέτρα, στο τετράγωνο (kg/m2).
Αυτός ο δείκτης ομαλοποιεί το βάρος των διαφορετικών ανθρώπων σε σχέση με τα διαφορετικά ύψη αυτών.
Μας δίνει δηλαδή το βάρος που έχει μια τετραγωνική επιφάνεια σώματος.
Υπέρβαρο ή παχύσαρκο ορίζουμε κάποιον, όταν το BMI του είναι εκτός των φυσιολογικών ορίων (18-25 kg/m2).
Οι κατηγορίες παχυσαρκίας ή κατηγορίες του Δείκτη Μάζας Σώματος ή BMI είναι:
Ελλιποβαρές
Όταν το BMI είναι μικρότερο από το φυσιολογικό (18 kg/m2), όπου πρακτικά σημαίνει ότι ο άνθρωπος αυτός είναι αδύνατος πάρα πολύ δηλαδή το βάρος του είναι πολύ πιο χαμηλό από το φυσιολογικό.
Η κατάσταση αυτή δεν σημαίνει ότι είναι φυσιολογική και καλή για την υγεία.
Τα άτομα με χαμηλό BMI είναι ευάλωτα σε λοιμώξεις, δεν έχουν ενεργειακά αποθέματα για την αντιμετώπιση στρεσογόνων καταστάσεων και ασθενειών.
Φυσιολογικό
Όταν το BMI είναι 18-25 kg/m2. Αυτό το BMI είναι συνδεδεμένο με το καλύτερο επίπεδο υγείας του ανθρώπου.
Υπέρβαρο
Όταν το BMI είναι 25-30 kg/m2. Είναι η είσοδος στην παχυσαρκία και το καλύτερο στάδιο για προληπτική αγωγή. Η κλινική μελέτη έδειξε ότι όσο περισσότερα είναι τα παραπανίσια κιλά τόσο δυσκολότερη είναι η διαδρομή για το ιδανικό βάρος. Στο στάδιο αυτό οι επιπλοκές της παχυσαρκίας ή δεν έχουν φανεί και βρισκόμαστε μόνο στην αισθητική διαταραχή ή είναι στο αρχικό στάδιο (πχ υποκλινικός διαβήτης ή ήπια υπέρταση). Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό είναι το υποκλινικό στάδιο της παχυσαρκίας και ότι οι μηχανισμοί οργανικής βλάβης όσο κι αν δεν είναι εμφανής έχουν αρχίσει να δρούν.
Παχυσαρκία
Όταν το BMI είναι 30-35 kg/m2. Η παχυσαρκία έχει αρχίσει και εκφράζει τις επιπλοκές της ενώ αρχίζει να δυσκολεύεται η καθημερινότητα μας. μερικά κλινικά σημεία που ίσως παρουσιάζονται εδώ είναι η υπέρταση, το σάκχαρο αίματος στα ανώτερα φυσιολογικά ή και λίγο παραπάνω, διάχυτη κόπωση χωρίς να έχουμε κάνει κάτι παραπάνω από αυτό που κάναμε κάθε ημέρα, κακός ύπνος, πονος στις αρθρώσεις και πολλά άλλα σημεία που σημαίνει ότι οργανικά έχει αρχίσει να εκφράζει τις επιπλοκές της με διάφορες συννοσηρότητες.
Κλινική Παχυσαρκία
Όταν το BMI είναι 35-40 kg/m2. Εδώ τα συμπτώματα είναι περισσότερα, δυσκολεύουν την καθημερινότητα μας σε όλες τις διαστάσεις και ίσως οι συννοσηρότητες που εκφράζονται με την παχυσαρκία βρίσκονται όλες με φαρμακευτική αγωγή. Δηλαδή αγωγή για τις χοληστερίνη-τριγλυκερίδια, αγωγή για υπέρταση, αγωγή για διαβήτη, αγωγή για την υπνική άπνοια, αγωγή για τα μυοσκελετικά προβλήματα κα.
Νοσογόνος Παχυσαρκία
Όταν το BMI είναι 40+ kg/m2. Αυτό είναι πλέον το βαρύτερο στάδιo της παχυσαρκίας και λέγεται νοσογόνος ή κακοήθης παχυσαρκία γιατί μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης, δηλαδή επηρεάζει, εκτός από την ποιότητα ζωής και το πόσα χρόνια θα ζήσει κάποιος. Έχει δυστυχώς αποδειχθεί ότι οι παχύσαρκοι ζουν λιγότερο και πολύ συχνα αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Ακόμα και ο καρκίνος (πχ παχέος εντέρου, μαστού ή προστάτη) είναι πιο συχνός στους παχύσαρκους.
Άλλοι τρόποι κατάταξης της παχυσαρκίας (εκτός ΒΜΙ ή σε συνδυασμό με το βάρος και το ΒΜΙ)
Κατάταξη με βάση την κατανομή του λίπους
- Εάν η κατανομή του λιπώδους ιστού είναι στην περιφέρεια του σώματος και στους γλουτούς έχει περισσότερο αισθητικού τύπου επιβάρυνση και λέγεται γυναικείου τύπου ή κατανομή σαν αχλάδι.
- Εάν η κατανομή του λιπώδους ιστού είναι στον κορμό του σώματος και έχει περισσότερο οργανικού τύπου επιβάρυνση, εμπλέκεται με διαβήτη, υπέρταση, διαταραχές λιπιδίων κα. και λέγεται ανδρικού τύπου ή κατανομή σαν μήλο.
Η αντρικού τύπου παχυσαρκία είναι πιο επικίνδυνη για καρδιαγγειακά νοσήματα και επεισόδια.
Μέτρηση της περιμέτρου της μέσης και συσχέτισή της με την περίμετρο των ισχίων.
Περιφέρεια μέσης: μετρούμενη σε οριζόντιο επίπεδο, στο μέσο της απόστασης από το πάνω μέρος της λαγόνιας ακρολοφίας έως το κάτωτερο μέρος της τελευταίας πλευράς. (αντιστοιχεί περίπου 4 εκατοστά πάνω από το ύψος του ομφαλού).
Η περιφέρεια της μέσης θεωρείται ο πιο πρακτικός δείκτης μέτρησης του κοιλιακού λίπους. Η περίσσεια λίπους στη κοιλιακή χώρα, συνδέεται με μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με την περίσσεια λίπους στις περιφερικές περιοχές του σώματος.
Όσο μεγαλύτερη είναι η περιφέρεια μέσης, τόσο πιο μεγάλος είναι ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου (κενρικού τύπου παχυσαρκία).
Έρευνες έχουν δείξει ότι μεγαλύτερο κίνδυνο έχουν οι
- Άνδρες με: ≥ 102 cm περιφέρεια μέσης
- Γυναίκες με ≥ 88 cm περιφέρεια μέσης
Περίμετρος των ισχίων: μετράται στο επίπεδο της πρόσθιας λαγόνιας άκανθας, εάν αυτή είναι ψηλαφήσιμη, διαφορετικά στην ευρύτερη περιφέρεια κάτω από τη μέση. Η μέτρηση πρέπει να πραγματοποιείται γύρω από το μεγαλύτερο τμήμα των γλουτών.
Λόγος μέσης προς ισχία (WHR- Waist to Hip Ratio), πηλίκο που προκύπτει, από την μέτρηση της περιφέρειας μέσης, διαιρούμενη από την περιφέρεια ισχίων.
Συμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ)
- Άνδρες με πηλίκο μεγαλύτερο από 0.95
- Γυναίκες με πηλίκο μεγαλύτερο από 0.80
διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο μεταβολικών επιπλοκών.
Την ύπαρξη και την κατάταξη της παχυσαρκίας σε βαθμούς, στάδια άρα και επικινδυνότητα μπορούμε επίσης να την υπολογίσουμε και με
- Μέτρηση του πάχους των δερματικών πτυχών (με ειδικό εργαλείο, σε διάφορα σημεία)
- Μέτρηση με Βιοηλεκτρική αντίσταση (Λιπομέτρηση, BIA)
- Μέτρηση με Απορρόφηση ακτίνων Χ διπλής ενέργειας (απορροφησιομετρία, DXA)
- Μέτρηση με Aξονική ή Mαγνητική Tομογραφία (CT, MRI).
Αν θέλετε να έχετε μια αξιόπιστη μέτρηση, που μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε σώμα και από τον καθένα μας, χωρίς ειδικά εργαλεία, ο ευκολότερος και πιο διαδεδομένος τρόπος είναι η μέτρηση του δείκτη μάζας σώματος ΔΜΣ ή Body Mass Index BMI.
Υπολογίστε εδώ.
Φροντίστε με προσαρμογές του τρόπου ζωής, διατροφή και σωματική άσκηση να είστε να πάντα κοντά στο ιδανικό βάρος που σύμφωνα με τον ΠΟΥ είναι όταν το BMI σας βρίσκεται ανάμεσα στο 18-25kg/m2.
Αν ξεπερνάτε το 35 και πάσχετε και από υπέρταση ή διαβήτη ή αν ξεπερνάει το 40, ακόμα και χωρίς άλλες παθήσεις, τότε υπάρχει ένδειξη για χειρουργική παρέμβαση διότι οι κίνδυνοι για την υγεία σας είναι μεγάλοι.
Οι πιο συχνές βαριατρικές επεμβάσεις για την χειρουργική απώλεια βάρους σε νοσογόνο παχυσαρκία, είναι η επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve) και η γαστρική παράκαμψη (bypass).
