Εκατομμύρια ζώα σε όλο τον κόσμο ζουν κλεισμένα σε εργαστηριακά κλουβιά, περιμένοντας ζαρωμένα από το φόβο το εφιαλτικό πείραμα που θα διεξαχθεί επάνω τους. Η σωματική ταλαιπωρία, το στρες που βιώνουν, το περιβάλλον στο οποίο ζουν δέσμια, έχουν ως αποτέλεσμα τα ζώα αυτά να αναπτύσσουν νευρωτικές συμπεριφορές όπως συνεχές στριφογύρισμα, λίκνισμα πέρα-δώθε, ξερίζωμα της γούνας τους ή/και αυτοακρωτηριασμούς. Μετά την ολοκλήρωση των πειραμάτων, τα ζώα που έχουν επιζήσει της έρευνας, σκοτώνονται.
Η Παγκόσμια Ημέρα Κατάργησης Πειραμάτων σε Ζώα καθιερώθηκε το 1979, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, ως μέρα μνήμης για τα εκατομμύρια πειραματόζωα, που υποφέρουν και χάνονται κάθε χρόνο στο όνομα της επιστήμης και έχει σκοπό τον τερματισμό των πειραμάτων σε ζώα σε εργαστηριακό περιβάλλον και την αντικατάστασή τους με προηγμένες επιστημονικές τεχνικές. Λέμε ΟΧΙ στα πειράματα στα ζώα, τα οποία βασανίζονται και χάνονται για το "καλό της ανθρωπότητας".
Παρόλο που προηγμένες μέθοδοι αντικαθιστούν την έρευνα σε βάρος των ζώων, οι ξεπερασμένοι νόμοι απαιτούν δοκιμές σε αυτά προτού ένα προϊόν διατεθεί στην αγορά. Το αποτέλεσμα, κάθε χρόνο εκατομμύρια ζώα υποφέρουν και πεθαίνουν σε πειράματα που δεν μπορούν ποτέ να δώσουν ασφαλή συμπεράσματα και είναι αμφίβολης επιστημονικής αξίας.
Στην εποχή μας, αυξάνεται ο αριθμός επιστημόνων και πολιτών που συμφωνούν και αναγνωρίζουν ότι τα πειράματα σε ζώα δε βοηθούν σε τίποτα την ανθρωπότητα, ούτε συμβάλλουν στην ανάπτυξη νέων θεραπειών, καθώς τα αποτελέσματά τους δεν μπορούν να έχουν εφαρμογή στον άνθρωπο. Αυτό συμβαίνει διότι τα ζώα διαφέρουν σημαντικά στην ανατομία, στη φυσιολογία και στο μεταβολισμό σε σχέση με τον άνθρωπο. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 90% των φαρμάκων που δοκιμάστηκε σε ζώα δεν περνάει το τεστ στον άνθρωπο και τελικά δεν βγαίνει στην αγορά.
Ως μέθοδος πρόβλεψης πιθανών επιδράσεων στον άνθρωπο, η έρευνα σε ζώα είναι λανθασμένη για τους εξής τρεις βασικούς λόγους:
- Οι διαφορές ως προς τα είδη. Κάθε είδος ανταποκρίνεται διαφορετικά στις ουσίες, επομένως οι δοκιμές σε ζώα είναι ένας αναξιόπιστος τρόπος για να προβλεφθούν οι επιδράσεις στον άνθρωπο.
- Οι ανθρώπινες ασθένειες δημιουργούνται τεχνητά στα εργαστηριακά ζώα και επομένως είναι διαφορετική η κατάσταση των ζώων από αυτή των ανθρώπων που προσπαθούν να μιμηθούν, γεγονός που επηρεάζει τα αποτελέσματα.
- Μελέτες έχουν δείξει ότι η διαβίωση σε ένα εργαστηριακό περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα ενός πειράματος, με τα αποτελέσματα των δοκιμών να διαφέρουν λόγω ηλικίας, φύλου, διατροφής, ακόμη και του υλικού κλινοστρωμνής. Επομένως, τα αποτελέσματα ποικίλλουν από εργαστήριο σε εργαστήριο.
Οι εναλλακτικές λύσεις για τη χρήση ζώων σε πειράματα, περιλαμβάνουν βάσεις δεδομένων γνωστών πληροφοριών, εξελιγμένες τεχνικές ανάλυσης, in vitro επιστημονικά πειράματα (στο σωλήνα) ή σε μοντέλα που βασίζονται σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Σύμφωνα με την Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία, πολλά πειράματα πραγματοποιούνται όχι για φαρμακευτικά προϊόντα, αλλά για δοκιμές προϊόντων όπως καλλυντικά, είδη προσωπικής υγιεινής, φυτοφάρμακα, εντομοκτόνα, προϊόντα οικιακής χρήσης, πρόσθετα τροφίμων, κλπ.
H βελτίωσης της ευζωίας είναι ο πιο ρεαλιστικός στόχος για την ανακούφιση της ταλαιπωρίας των πειραματόζωων. Ωστόσο, ο μακροπρόθεσμος στόχος παραμένει η πλήρης αντικατάσταση των πειραματόζωων με εναλλακτικές τεχνικές.
- Υπολογίζεται ότι πάνω από 100 εκατ. πειραματόζωα χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο. Η αντιμετώπιση τους και η νόμοι που διέπουν/ρυθμίζουν τη χρήση τους και την προστασία τους, έχουν τεράστιες διαφορές από χώρα σε χώρα.
- Στο Ηνωμένο βασίλειο, η χρήση πειραματόζωων ρυθμίζεται από νομοθεσία του Υπουργείου Εσωτερικών, η οποία ορίζει ότι εκτροφή και χρήση πειραματόζωων μπορούν να γίνονται μόνο σε ειδικά αδειοδοτημένους χώρους, ότι πρέπει να υποβάλλεται για έγκριση στο Υπουργείο Εσωτερικών η περιγραφή της μελέτης συνοδευόμενη από αίτηση, ενώ οι μελετητές πρέπει και αυτοί να έχουν αδειοδοτηθεί.
- Στην Ελλάδα, τα πειράματα με ζώα πραγματοποιούνται με απλή έγκριση τοπικών κτηνιατρικών αρχών (νομοκτηνιάτρων), γεγονός που αποδεικνύει την απόσταση που μας χωρίζει από την Ευρώπη στο θέμα της προστασίας των ζώων.
