Ίσως έχετε ακούσει ότι όλα τα νεογέννητα το μόνο που κάνουν είναι να τρώνε, να κάνουν κακά, να κλαίνε και να κοιμούνται. Ωστόσο, οι πρώτες μέρες με το μωρό στο σπίτι δεν είναι στην πράξη τόσο απλές. Γνωρίζοντας τι να περιμένετε και τι θα αντιμετωπίσετε τις πρώτες μέρες, σίγουρα θα σας βοηθήσει να αντεπεξέλθετε καλύτερα ως νέα μαμά.
Θηλασμός τις πρώτες μέρες
Επειδή το στομάχι του νεογέννητου είναι πολύ μικρό, πρέπει να τρώει μικρές ποσότητες και συχνά. Κάποια βρέφη θέλουν γάλα κάθε δύο-τρεις ώρες, ενώ άλλα πεινούν ακόμη πιο συχνά. Μερικά εκδηλώνουν την πείνα τους με δυνατό κλάμα, άλλα πιπιλίζουν τα χέρια τους ή ανοιγοκλείνουν τα χείλη τους ψάχνοντας το μαστό ή το μπουκάλι. Στις πρώτες μέρες ζωής τους, τα νεογνά συνήθως χάνουν περίπου το 7% του σωματικού τους βάρους. Παρόλο που αυτό είναι φυσιολογικό, καλό είναι να ταΐζετε το μωρό σας κάθε δύο ώρες μέχρι να επιστρέψει στο βάρος της γέννησης. Τα νεογέννητα κοιμούνται πολύ, επομένως ίσως χρειαστεί να ξυπνήσετε το μωρό σας για να το ταΐσετε. Προσπαθήσετε να το κρατήσετε ξύπνιο ενώ τρώει. Δοκιμάστε να χαϊδεύετε το κεφάλι ή την πλάτη του και να του μιλάτε όση διαρκεί το γεύμα. Ο στόχος είναι να επιστρέψει στο βάρος της γέννησης μέχρι την εξέταση των δύο εβδομάδων.
Ρέψιμο μωρού
Κάποια νεογέννητα χρειάζονται βοήθεια από εσάς για να ρευτούν, ενώ άλλα το κάνουν σχεδόν μόνα τους. Αν το μωρό σας είναι ανήσυχο ή φαίνεται να μην αισθάνεται άνετα κατά τη διάρκεια ή μετά από το γεύμα, αυτό είναι ένδειξη για να το βοηθήσετε να ρευτεί. Κρατήστε το αγκαλιά με το κεφαλάκι του να ακουμπάει στον ώμο σας και χτυπήστε απαλά την πλάτη του ή κάνετε μια απαλή κυκλική κίνηση. Δεν είναι απαραίτητο το μωρό να ρευτεί μετά από κάθε γεύμα.
Λόξυγκας, αναγωγές μωρού
Ο λόξυγκας είναι φυσιολογικός για τα νεογέννητα και δεν τους προκαλεί δυσφορία. Συνήθως εμφανίζεται λίγο μετά το φαγητό και διαρκεί λίγα λεπτά. Αποφύγετε να το ταΐζετε την ώρα που έχει λόξιγκα. Ομοίως, οι αναγωγές (οι γουλιές που βγάζει όταν πίνει το γάλα του ή και μετά το γεύμα) είναι φυσιολογικές. Αν νομίζετε ότι οι αναγωγές είναι υπερβολικές, αν κυρτώνει την πλάτη του ή κλαίει, μπορεί να έχει κάποια παλινδρόμηση. Συμβουλευθείτε τον παιδίατρο.
Τα κακά του μωρού
Ένα νεογέννητο που θηλάζει έχει συνήθως τουλάχιστον πέντε υγρές πάνες την ημέρα, ενώ αν πίνει βρεφικό γάλα σε σκόνη, μπορεί να έχει ακόμη περισσότερες, ως και δέκα την ημέρα. Υπάρχει, επίσης, μεγάλο εύρος σε αυτό που θεωρείται "κανονικός" αριθμός κενώσεων. Τα μωρά που θηλάζουν τείνουν να κάνουν πιο συχνά κακά, επειδή η πέψη είναι πιο εύκολη. Καθώς μεγαλώνουν μειώνουν τη συχνότητα που ενεργούνται, ενώ κάποια μπορεί να μην ενεργηθούν μία ολόκληρη μέρα.
Κλάμα μωρού
Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλα τα μωρά κλαίνε. Η συχνότητα και η ένταση αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Τις πρώτες μέρες πολλά νεογνά είναι αρκετά ήσυχα και κυρίως κοιμούνται. Αλλά, συνήθως, από τις δύο εβδομάδες και μετά, κλαίνε περίπου δύο ώρες την ημέρα. Το κλάμα συνήθως αυξάνεται μέχρι την ηλικία των έξι-οκτώ εβδομάδων και στη συνέχεια αρχίζει να μειώνεται. Με την πάροδο του χρόνου θα είναι πιο εύκολο να καταλάβετε γιατί το μωρό σας κλαίει. Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι είναι λερωμένη πάνα, πείνα, ενόχληση, πόνος, άβολη θέση. Αν δεν συντρέχει κάποιος από αυτούς τους λόγους, ανησυχία και κλάμα μπορεί να προκαλέσει η υπερδιέγερση, που οφείλεται σε αναταραχή ή έντονη δραστηριότητα γύρω του. Θα υπάρξουν όμως στιγμές που το μωρό θα κλαίει χωρίς σαφή αιτία και εσείς θα πρέπει να καταλάβετε τι μπορεί να το ηρεμήσει. Θυμηθείτε, ότι ένα νεογέννητο δεν μπορεί να κακομάθει από τις αγκαλιές και τη φροντίδα, οπότε αντιμετωπίστε το κλάμα του δείχνοντάς του προσοχή και αγάπη. Αν δεν μπορείτε πάντα άμεσα ή με ακρίβεια να καταλάβετε γιατί το μωρό σας κλαίει, ίσως νιώσετε απογοήτευση ή ανικανότητα, αλλά προσπαθήστε να μην είστε επικριτικοί με τον εαυτό σας. Αυτή είναι μια στιγμή που έχει βιώσει κάθε νέα μητέρα.
Ύπνος μωρού
Ένα νεογέννητο κοιμάται συνολικά περίπου 16 ώρες κάθε μέρα. Ωστόσο, ο ύπνος του διακόπτεται σε σύντομα χρονικά διαστήματα, καθώς το βρέφος ξυπνάει για να φάει. Ευτυχώς, τα νεογέννητα έχουν την εκπληκτική ικανότητα να κοιμούνται σχεδόν παντού. Σε πολλά αρέσει να είναι τυλιγμένα με ένα σεντονάκι, γιατί δημιουργεί την αίσθηση του περιβάλλοντος της μήτρας, στο οποίο ήταν συνηθισμένα. Επίσης, τα βοηθάει να μην ξυπνάνε από κάποιο τυχόν αντανακλαστικό τράνταγμα ενός χεριού ή ποδιού. Κάθε φορά που βάζετε το μωρό σας για ύπνο, ακουμπήστε το ανάσκελα και απομακρύνετε τα περιττά σκεπάσματα, μαξιλάρια, παιχνίδια κλπ, για να μειώσετε τον κίνδυνο του συνδρόμου αιφνίδιου θανάτου βρέφους (SIDS). Επίσης, μην αφήνετε ποτέ χωρίς επίβλεψη το μωρό σας αν κοιμάται στον καναπέ ή σε άλλη επιφάνεια από όπου υπάρχει πιθανότητα να κυλίσει και να πέσει. Όσο το μωρό κοιμάται, μην ανησυχήσετε αν ο ρυθμός αναπνοής του δεν είναι "κανονικός". Τα νεογέννητα αναπνέουν αποκλειστικά από τη μύτη και η αναπνοή τους δεν είναι τακτική, ιδιαίτερα όταν κοιμούνται.
Αναπνοή μωρού
Ο τρόπος που αναπνέουν τα νεογέννητα είναι διαφορετικός από αυτόν των ενηλίκων. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η μύτη είναι το μόνο όργανο που συντελεί στην αναπνοή των βρεφών και χάρη στις ιδιαιτερότητες της ανατομίας τους, αναπνέουν κατά τη διάρκεια της σίτισης, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος ασφυξίας ή πνιγμού. Όσο μεγαλώνουν μαθαίνουν να αναπνέουν και από το στόμα. Έτσι, στη βρεφική ηλικία, το μωρό μπορεί να αναπνέει γρήγορα, να σταματάει για λίγα δευτερόλεπτα και να ξεκινάει πάλι. Πρόκειται για τη λεγόμενη "περιοδική αναπνοή", που είναι φυσιολογική. Ωστόσο, τα ακόλουθα σημάδια δεν είναι φυσιολογικά και απαιτούν άμεση επικοινωνία με τον παιδίατρο:
- Λαχάνιασμα, βογκητό ή κινήσεις (ανεβοκατέβασμα) του στήθους που δείχνουν αυξημένη προσπάθεια για αναπνοή.
- Αναπνοή σταθερά γρήγορη (πάνω από 60-70 αναπνοές το λεπτό).
- Συριγμός από το στήθος (όχι από τη μύτη ή το λαιμό).
- Βαριά, θορυβώδης αναπνοή.
- Παύση των αναπνοών 10-15 δευτερόλεπτα.
- Χείλη ή γλώσσα που γίνονται μπλε, υποδεικνύουν ότι το βρέφος δεν παίρνει αρκετό οξυγόνο (κυάνωση).
Το πρώτο μπάνιο του μωρού
Το πρώτο μπάνιο του μωρού γίνεται αφού πέσει ο ομφάλιος λώρος. Ωστόσο, είναι βασικό να διατηρείτε το μωρό σας καθαρό τις πρώτες ημέρες, καθαρίζοντας τοπικά με χλιαρό νερό και μια απαλή πετσέτα το πρόσωπο, το λαιμό, τα χέρια, τις μασχάλες και τα γεννητικά όργανα, πάντα αποφεύγοντας να βραχεί ο αφαλός. Εναλλακτικά, μπορείτε να πλένετε καθημερινά το μωρό κρατώντας το κάτω από τρεχούμενο νερό, στεγνώνοντας αμέσως μετά πολύ καλά την περιοχή του αφαλού, τον οποίο πρέπει να καθαρίζετε τέσσερις ως έξι φορές την ημέρα με καθαρό (άσπρο) οινόπνευμα ή άλλο αντισηπτικό υγρό, μέχρι να πέσει και να κλείσει. Αν ματώσει ο αφαλός, καθαρίστε τον πρώτα με οξυζενέ και στη συνέχεια περιποιηθείτε τον με οινόπνευμα ή με κάποιο σκεύασμα με βάση το ιώδιο. Αν παρατηρήσετε ερυθρότητα ή ερεθισμό στην περιοχή της πάνας, χρησιμοποιήστε σε κάθε αλλαγή μια αλοιφή που προστατεύει το δέρμα του μωρού.
Τα πρώτα απαραίτητα ρούχα του μωρού
Αυτό που χρειάζεστε σε πρώτη φάση είναι ρούχα πρακτικά, που εξυπηρετούν τις πολλές αλλαγές. Πριν τα φορέσετε στο μωρό, καλό είναι να πλυθούν με φυσικό σαπούνι ή υγρό απορρυπαντικό ειδικό για παιδιά. Στη θερμοκρασία των 21-22ο C, το νεογέννητο χρειάζεται ένα φανελάκι και ένα ολόσωμο φορμάκι με μακρύ μανίκι. Για να το κρατήσετε ζεστό χρησιμοποιήστε ένα καπελάκι και καλτσάκια, ακόμη και το καλοκαίρι. Το χειμώνα, επιπλέον μια κουβέρτα ή έναν υπνόσακο, φροντίζοντας το κεφαλάκι του να είναι ξεσκέπαστο. Σε γενικές γραμμές, χρησιμοποιήστε το δικό σας εσωτερικό θερμοστάτη για να δείτε πόσα ρούχα θα φορέσετε στο μωρό σας. Πολλοί ακολουθούν τον κανόνα που λέει "ό,τι φοράτε εσείς συν ένα ρούχο ακόμη".
Ο βασικός εξοπλισμός του μωρού
Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας, πιθανότατα έχετε συσσωρεύσει πλήθος αντικειμένων για το μωρό. Αυτό που θα χρειαστείτε στην αρχή είναι ένα ασφαλές μέρος για τον ύπνο του, όπως μία κουνιστή καλαθούνα ή ένα λίκνο, που του δίνει αίσθηση ασφάλειας και το ηρεμεί. Φυσικά, ένα σωστά εγκατεστημένο κάθισμα αυτοκινήτου για τη διαδρομή από το μαιευτήριο στο σπίτι και ένα καρότσι που ιδανικά κλείνει με το ένα χέρι και πιάνει λίγο χώρο (για να χωράει εύκολα και στο πορτ μπαγκάζ). Ανάλογα με το αν η μητέρα θηλάζει ή δίνει γάλα με το μπιμπερό, συνήθως χρειάζεται 6-7 μπιμπερό και αντίστοιχες θηλές.
