Η ένταξη του παιδιού στον Παιδικό Σταθμό σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια καινούρια φάση ζωής όχι μόνο για το παιδί αλλά για όλη την οικογένεια. Μια νέα πραγματικότητα κατά την οποία το παιδί βγαίνει από το στενό και απόλυτα προστατευμένο οικογενειακό περιβάλλον και κάνει τα πρώτα του βήματα σε μια μικρογραφία της κοινωνίας όπως ο παιδικός σταθμός.
Λίγες μέρες πριν ξεκινήσει η νέα σχολική χρονιά οι περισσότεροι γονείς έχουν αγωνία και άγχος με την προσαρμογή του παιδιού τους στον παιδικό σταθμό, ειδικά αν πρόκειται να πάει για πρώτη φορά. Ερωτηματικά κατακλύζουν το μυαλό τους. Πώς θα πάει; Θα κλαίει στον παιδικό σταθμό; Θα συμπαθήσει τις δασκάλες; Θα καθίσει εκεί χωρίς εμένα; Πώς πρέπει να αντιδράσω σε περίπτωση που αρνείται να πάει; Πώς θα γίνει η ομαλή προσαρμογή στον παιδικό σταθμό;
Όλα αυτά προκαλούν άγχος τόσο στους γονείς που δυσκολεύονται να αφήσουν το παιδί τους, όσο και στα ίδια τα παιδιά που το αντιλαμβάνονται και δε μπορούν να λειτουργήσουν, αλλά και στους παιδαγωγούς που προσπαθούν να χτίσουν μία σχέση εμπιστοσύνης με αυτά.
Το καλύτερο θα ήταν να έχουμε κάνει μία προετοιμασία από το σπίτι μιλώντας με το παιδί και λέγοντάς του ότι σε λίγες μέρες θα πάει στο σχολείο και θα κάνει νέους φίλους και παρέες, θα μάθει νέα και όμορφα πράγματα.
Το παν είναι να είμαστε ήρεμοι πρώτα από όλα εμείς οι γονείς, γιατί το παιδί πρέπει να νιώσει ασφάλεια για την επιλογή μας.
Πάντα σε συνεργασία με τους παιδαγωγούς θα ήταν καλό να υπάρχει μία περίοδος ομαλής προσαρμογής, έτσι ώστε το παιδί να αποκτήσει σχέση εμπιστοσύνης μαζί τους και να νιώσει έτοιμο να μείνει στον παιδικό σταθμό χωρίς τους γονείς του.
Προσαρμογή στον παιδικό σταθμό - πρώτη φάση διάρκειας 3 ημερών
Ένας γονέας επισκέπτεται τον παιδικό σταθμό μαζί με το παιδί (πάντα την ίδια ώρα της ημέρας, αν είναι δυνατόν). Κάθεται περίπου για 2 ώρες μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας μαζί με το παιδί. Στη συνέχεια επιστρέφει σπίτι μαζί με αυτό.
Η Παιδαγωγός προσεγγίζει προσεκτικά το παιδί χωρίς να του ασκεί πίεση, είτε ζητώντας του να παίξει είτε συμμετέχοντας στο παιχνίδι του παιδιού. Παρατηρεί την αλληλεπίδραση του γονιού με το παιδί.
Σε αυτή την περίπτωση για την ομαλή προσαρμογή του παιδιού είναι σημαντικό ο γονιός: να ενεργεί με έναν παθητικό τρόπο, σε καμία περίπτωση να μην ωθεί το παιδί να απομακρυνθεί από αυτόν, πάντα να δέχεται ότι το παιδί θέλει να είναι κοντά του να δίνει προσοχή στο παιδί, ενώ ο ίδιος παραμένει στο παρασκήνιο και είναι πάντα εκεί, όποτε τον χρειαστεί το παιδί. Σε αυτές τις πρώτες τρεις ημέρες, ΔΕΝ επιχειρείται κανένας αποχωρισμός.
4η ημέρα - Πρώτη προσπάθεια αποχωρισμού
(Εάν η τέταρτη ημέρα είναι Δευτέρα, η πρώτη απόπειρα αποχωρισμού θα γίνει την πέμπτη ημέρα.)
Λίγα λεπτά μετά την άφιξή τους στην αίθουσα, ο γονιός χαιρετά αποφασιστικά το παιδί και φεύγει από αυτήν. Ωστόσο, παραμένει κάπου κοντά και επιστρέφει το αργότερο σε 30 λεπτά. Είναι έργο της παιδαγωγού να στηρίζει το παιδί κατά τη διάρκεια αυτού του αποχωρισμού.
Η παιδαγωγός για να βοηθήσει στην ομαλή προσαρμογή του παιδιού στον παιδικό σταθμό μπορεί:
- να χαιρετήσει μαζί με το παιδί το γονιό
- να εξηγήσει στο παιδί ότι ο γονιός θα επιστρέψει
- να αποδεχτεί τον πόνο που νιώθει το παιδί λόγω του αποχωρισμού
- να παρηγορήσει το παιδί
- να καθοδηγήσει την προσοχή του παιδιού στο παιχνίδι
Σε περίπτωση που το παιδί δεν δώσει προσοχή στην αποχώρηση του γονιού, η παιδαγωγός πρέπει να τραβήξει την προσοχή του παιδιού σε αυτό.
Οι αντιδράσεις του παιδιού καθορίζουν αν αυτή η απόπειρα αποχωρισμού συνεχίζεται ή αν πρέπει να ανασταλεί:
Αν το παιδί εξακολουθεί να δείχνει ενδιαφέρον για το περιβάλλον του, ο αποχωρισμός επεκτείνεται σε 30 λεπτά. Κατά την περίοδο προσαρμογής στο παιδικό σταθμό, η παιδαγωγός παρακολουθεί τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις του παιδιού και διατηρεί την επαφή συμμετέχοντας στο παιχνίδι του. Εάν το παιδί αντιδρά έτσι, η φάση σταθεροποίησης μπορεί να ξεκινήσει σωστά από την επόμενη ημέρα (την 5η ημέρα).
Πρέπει να δοθεί μεγάλη σημασία στην αντιμετώπιση του άγχους αποχωρισμού, εάν το παιδί παρουσιάσει σημάδια στρες, όταν ο γονιός φύγει. Επίσης, αν το παιδί αρχίσει να κλαίει ανεξέλεγκτα και απαιτεί έντονα την επιστροφή του, ο γονιός πρέπει να επιστρέψει αμέσως.
Εάν το παιδί συμπεριφέρεται έτσι, πρέπει να γίνει μια δεύτερη προσπάθεια αποχωρισμού. Πρέπει να περάσουν αρκετές μέρες πριν γίνει αυτό.
7η ημέρα - Δεύτερη προσπάθεια αποχωρισμού
Αν το παιδί ενήργησε αγχωμένα την τέταρτη ημέρα, ο γονιός πρέπει να είναι μαζί του μέσα στην αίθουσα την τέταρτη και την πέμπτη μέρα. Η νέα προσπάθεια αποχωρισμού ΔΕΝ πρέπει να γίνει νωρίτερα από την έβδομη μέρα. Κατά τη διάρκεια αυτής της νέας προσπάθειας αποχωρισμού, η παιδαγωγός πρέπει να ακολουθήσει τα ίδια βήματα.
Σε περίπτωση επιτυχίας, η φάση σταθεροποίησης μπορεί να ξεκινήσει την επόμενη ημέρα (την 8η ημέρα).
Φάση σταθεροποίησης
Το παιδί μπορεί να παρηγορηθεί από την παιδαγωγό κατά την πρώτη προσπάθεια αποχωρισμού (4η ημέρα). Τότε η διάρκεια αποχωρισμού την 5η ημέρα θα είναι πάνω από 30 λεπτά.
Εάν είναι απαραίτητη μια δεύτερη προσπάθεια αποχωρισμού, η αρχή της φάσης σταθεροποίησης αναβάλλεται για την όγδοη ημέρα.
Στην αρχή της φάσης σταθεροποίησης, το παιδί πρέπει ιδανικά να παρακολουθεί το πρόγραμμα του σταθμού για λίγες ώρες την ημέρα. Προς το τέλος όλης της διαδικασίας προσαρμογής, είναι πλέον δυνατή η παραμονή του στον παιδικό σταθμό όλη την ημέρα.
Την πέμπτη και έκτη ημέρα (ή για τη δεύτερη προσπάθεια: την όγδοη / ένατη ημέρα) η παρουσία του γονιού εξακολουθεί να είναι απαραίτητη. Δε βρίσκεται, όμως, μέσα στην αίθουσα μαζί με το παιδί. Περιμένει σε σημείο που να μπορεί το παιδί να πάει σε αυτόν, όποτε αυτό νιώσει ότι τον χρειάζεται.
Κατά τη διάρκεια της φάσης σταθεροποίησης η επαφή που έχει δημιουργηθεί μεταξύ του παιδιού και του φροντιστή πρέπει να εντατικοποιηθεί. Έτσι το παιδί θα αρχίσει να συνδέεται στενότερα με αυτόν. Από την τέταρτη ημέρα (ή την 7η ημέρα), ο φροντιστής προσπαθεί να φροντίσει πλήρως το παιδί.
Ανάλογα με την ηλικία και την ανάπτυξη του παιδιού, η φάση σταθεροποίησης συνεχίζεται μέχρι την δέκατη ημέρα. Έτσι, θα επιτευχθεί η ομαλή προσαρμογή στον παιδικό σταθμό ευκολότερα.
Τελική φάση
Η περίοδος προσαρμογής στον παιδικό σταθμό ολοκληρώνεται μόλις το παιδί αποδεχθεί την παιδαγωγό ως "ασφαλή βάση". Έτσι, θα μπορεί να παρηγορηθεί από αυτήν. Για παράδειγμα, αυτή είναι η περίπτωση που το παιδί θα αντιδράσει όταν φύγει ο γονιός, αλλά γρήγορα θα δεχτεί την παρηγοριά από την παιδαγωγό και θα αρχίσει να παίζει χαρούμενα. Σε αυτή τη φάση, ο γονιός δεν θα βρίσκεται πλέον στον παιδικό σταθμό, αλλά φυσικά θα είναι πάντοτε διαθέσιμος σε περίπτωση που η νέα σχέση με τον φροντιστή δεν επαρκεί για τη σταθεροποίηση του παιδιού σε ειδικές περιστάσεις.
Το πιο σημαντικό που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Για κάποια παιδιά το να προσαρμόζονται σε νέες καταστάσεις είναι πιο εύκολο, για κάποια άλλα όχι. Άλλα εκφράζουν το άγχος τους και άλλα φαίνονται ατάραχα χωρίς να σημαίνει ότι μέσα τους δεν αγχώνονται.
Για τις μητέρες που δεν εργάζονται είναι πιο εύκολο να αφιερώσουν λίγες ημέρες παραμένοντας για κάποιες ώρες στον χώρο του παιδικού σταθμού, ώσπου να προσαρμοστεί. Για τις εργαζόμενες η διαδικασία είναι πιο πιεστική, καθώς δυστυχώς δεν υπάρχει πρόβλεψη για τέτοιου είδους άδεια από την εργασία, όπως συμβαίνει σε κάποιες χώρες του εξωτερικού. Όμως, με καλή θέληση και συνεννόηση και βάζοντας πάνω από όλα την ψυχική ηρεμία του παιδιού, θα ήταν καλό να βρεθεί μία μέση λύση.
Τα άκρα καλό είναι να αποφεύγονται. Για ένα παιδί, ειδικά την πρώτη φορά που θα πάει στον παιδικό σταθμό, είναι μεγάλη αλλαγή να βρεθεί ξαφνικά σε ένα άλλο περιβάλλον μακριά από το σπίτι του και με ανθρώπους που δεν έχει ξανασυναντήσει. Πρέπει να πάρει τον χρόνο του.
Βλέποντας, όμως, τους γονείς ήρεμους και σίγουρους για την επιλογή τους, τότε και εκείνο θα καταλάβει ότι βρίσκεται σε καλά χέρια.
Για αυτό το λόγο, η επιλογή ενός παιδικού σταθμού πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή από τους γονείς, έτσι ώστε αφού επισκεφθούν αυτούς που τους εξυπηρετούν, να γνωρίσουν τους παιδαγωγούς, να ακούσουν τη φιλοσοφία τους και τον τρόπο λειτουργίας τους και να αποφασίσουν τελικά, αν αυτός ο χώρος ταιριάζει με τη δικιά τους φιλοσοφία και τρόπο σκέψης.
Στον παιδικό σταθμό το παιδί θα μάθει όλα όσα πρέπει να ξέρει για τη μετέπειτα ζωή του και θα λάβει ερεθίσματα πολύ σημαντικά για αυτό. Αυτό που μετράει σε έναν παιδικό σταθμό είναι η παιδαγωγική του ταυτότητα.
Όσο υγιές και απαραίτητο είναι για το παιδί να πάρει την οικογενειακή προστασία και φροντίδα σε μεγαλύτερο βαθμό στα πρώτα στάδια μεγαλώματος, άλλο τόσο υγιές και απαραίτητο είναι να οδηγηθεί με εμπιστοσύνη και σιγουριά στις επόμενες φάσεις αυτονόμησης. Ας κυριαρχεί λοιπόν η χαρά και το καμάρι για το μεγάλωμα του παιδιού, με γνώση και συνείδηση ότι αυτό συνεπάγεται συνήθως και κάποιες δυσκολίες στην αρχή.
Δήμητρα Τούμπα
Υπεύθυνη Προγραμμάτων Προσχολικής Ηλικίας Χ.Α.Ν.Θ.
Παιδικός Σταθμός της Χ.Α.Ν.Θ
Ο Παιδικός Σταθμός της Χ.Α.Ν.Θ λειτουργεί καθημερινά για παιδιά προσχολικής ηλικίας 2,5 – 3,5 ετών, με πρωινά τμήματα από τις 7:00 έως τις 16:00 και απογευματινά τμήματα από τις 16:00 έως τις 21:00.
Η Χ.Α.Ν.Θ. έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής ζωής» ΕΣΠΑ για περιορισμένο αριθμό θέσεων.
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο www.ymca.gr
Χ.Α.Ν.Θ.
Διεύθυνση: Νικ. Γερμανού 1, τ.κ. 54 621, Θεσσαλονίκη
τηλ: 231 600 1000 | e-mail: [email protected]
Facebook: ΧΑΝΘ - YMCA Thessaloniki | Instagram: @ymca.th.gr
