Ο ρόλος του σχολείου είναι στο μυαλό όλων μας ως το περιβάλλον εκείνο που προσφέρει επιμόρφωση και γνωστική ανάπτυξη στα παιδιά. Ωστόσο, η σχολική εκπαίδευση δεν περιορίζεται σε αυτό, καθώς θέτει τις βάσεις για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού και για την μελλοντική του εξέλιξη. Η διαπαιδαγώγηση των παιδιών είναι μία προσπάθεια κατεύθυνσης της προσωπικότητά τους προς μία θετική εξελικτική πορεία, με κύριο στόχο την κοινωνική προσαρμογή.
Το σχολείο είναι αποστασιοποιημένο συναισθηματικά από το κάθε παιδί προσωπικά και άρα μπορεί να λειτουργήσει περισσότερο αντικειμενικά. Αποτελεί μία μικρογραφία της κοινωνίας, όπου το παιδί δοκιμάζεται αν και κατά πόσο μπορεί να προσαρμοστεί αργότερα στον "πραγματικό" κόσμο.
Η εκπαίδευση έχει στόχο να καλλιεργήσει και να αναπτύξει κάθε παιδί σωματικά, ψυχικά και πνευματικά, να το βοηθήσει να αποκτήσει γνώσεις και δεξιότητες που χρειάζεται για να ενταχθεί ομαλά στο κοινωνικό περιβάλλον.
Καθώς πολλές πτυχές της προσωπικότητάς μας διαμορφώνονται σε πολύ μικρή ηλικία, μέσα από τη σχολική εκπαίδευση ένα παιδί αποκτά συνέπεια, υπευθυνότητα, αυτογνωσία, αυτοεκτίμηση, πειθαρχεία, ωριμότητα, ηθικές αξίες και σταθερά θεμέλια. Μαθαίνει να μοιράζεται, να συνεργάζεται, να βοηθάει, να κατανοεί τους άλλους, να επιλύει προβλήματα.
Παράλληλα, μέσα από την εκπαίδευση ένα παιδί ασκείται στην ορθότητα της έκφρασης, αποκτά συλλογιστική ικανότητα, λογική συνέπεια, ασκεί τη φαντασία του, δυναμώνει τη μνήμη και αναπτύσσει την κριτική του σκέψη.
Φυσικά, βασικός ρόλος της εκπαίδευσης είναι η κοινωνικοποίηση, είτε πρόκειται για το περιβάλλον της οικογένειας, είτε του σχολείου και αργότερα της κοινωνίας. Ένα παιδί μαθαίνει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, το σεβασμό, την προσφορά, τη συνεργασία.
Έρευνες σχετικές με την επίδραση της σχολικής εκπαίδευσης, δείχνουν πόσο σημαντική και καθοριστική είναι για την ανάπτυξη του παιδιού στη μετέπειτα ζωή του. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα στοιχεία, τα παιδιά που είχαν αυξημένες κοινωνικές δεξιότητες σε πολύ νεαρή ηλικία, είχαν μεγαλύτερα ποσοστά συμμετοχής σε πανεπιστημιακή εκπαίδευση και υψηλότερα εισοδήματα στην επαγγελματική τους ζωή.
Οι κοινωνικές δεξιότητες, όμως, δεν μαθαίνονται σε μία σχολική αίθουσα. Απαιτούν συναναστροφή, συμμετοχή σε δραστηριότητες, διάθεση για συλλογική προσπάθεια. Σύμφωνα με τους ειδικούς, όσο πιο πλούσια και συναρπαστική είναι η εκπαιδευτική εμπειρία στις νεαρές ηλικίες, τόσο πιο ολοκληρωμένος είναι ο άνθρωπος που θα προκύψει στο μέλλον, σε νοητικό και κοινωνικό επίπεδο.
Γι’ αυτό και τα πιο εξελιγμένα εκπαιδευτικά συστήματα εμπλουτίζουν τη σχολική εμπειρία με πρακτικές εφαρμογές, παιχνίδι και προγράμματα υψηλής εμπειρικής αξίας, που αποσκοπούν στην καλλιέργεια των παιδιών σε θέματα όπως η κοινωνικότητα, η ανταγωνιστικότητα, οι υψηλές βλέψεις για το μέλλον, ο ενθουσιασμός για τη συνεχή μάθηση, ο σεβασμός, η συνεργασία σε ομάδες, η υπομονή, η αυτοπεποίθηση, ο εναγκαλισμός της διαφορετικότητας και της πολυπολιτισμικότητας.
